T× phi tr߶ng qu¯c tª Los Angeles (LAX), Nguy­n phäi chuy¬n sang mµt chiªc máy bay nhö loÕi hai cánh quÕt v¾i khoäng 12 ch² ng°i, ð¬ ði Palm Springs. Chiªc phi c½ ðã bay ra hß¾ng bi¬n khá xa, l¤y cao ðµ, trß¾c khi quay vào ð¬ có th¬ vßþt qua r£ng núi San Bernadino. T× phi tr߶ng Palm Springs, · s߶n phía Ðông cüa r£ng núi ðó, Nguy­n s¨ phäi ði khoäng h½n mµt gi¶ xe h½i næa m¾i vào t¾i Trung Tâm Hu¤n Luy®n Không - Bµ Chiªn cüa Thüy Quân Løc Chiªn Hoa KÏ (Marine Corps Air Ground Combat Center) thuµc cån cÑ Twenty-nine Palms, California.

Các tuyên úy Häi Quân Hoa KÏ phäi trách nhi®m cä b¯n ngành: Häi Quân, TQLC, Lñc Lßþng Duyên Phòng (Coast Guard) và Hàng häi (Merchant Marine). H¥u hªt các tuyên úy thâm niên ð«u ðã phäi ði qua ít là ba trong b¯n ngành ðó. Sau m¤y nåm tß½ng ð¯i an nhàn v¾i Häi Quân, Nguy­n ðang trong th¶i kÏ phøc vø v¾i TQLC, mµt ð½n v¸ xe lµi nß¾c AAVs · mi«n Ðông Nam Hoa KÏ. Mùa Hè nåm nay, ð½n v¸ anh ðßþc l®nh ðªn 29 Palms ð¬ hu¤n luy®n sa mÕc chiªn. Nguy­n ðã ði trß¾c ð½n v¸ ð¬ cùng các tuyên úy khác chu¦n b¸ cuµc t§p tr§n cho læ ðoàn 23 thuµc sß ðoàn 4, g°m khoäng g¥n 5 ngàn TQLC v¾i ð¥y ðü các ð½n v¸ y¬m trþ khác nhß chiªn xa M1A1, AAV, xe thám báo loÕi nh©, pháo binh và không quân riêng cüa Häi Quân và TQLC. Máy bay v×a vßþt qua r£ng San Bernadino thì viên phi công ðã nghiêng cánh chu¦n b¸ ðáp, anh ta cûng không quên gi¾i thi®u ngôi nhà cüa danh h« Bob Hope v¾i cä sân golf riêng cüa ông ðang hi®n rõ qua khung cØa s± máy bay. Nguy­n ðã t×ng nghe danh cüa nhân v§t n±i tiªng này khi ông cùng phái ðoàn "üy lÕo chiªn sî" (USO) ðªn Vi®t Nam vào nhæng d¸p Giáng Sinh trong th¶i chiªn tranh Qu¯c-Cµng. Riêng Nguy­n, anh chï th¤y Palm Springs nhß mµt ¯c ðäo, n¢m sát s߶n núi, cÕnh mµt sa mÕc mênh mông (Mojave Desert), và m߶ng tßþng ðªn nhæng ngày hu¤n luy®n nóng böng s¡p t¾i trong sa mÕc này.

Trung Tá tuyên úy trß·ng cüa læ ðoàn ðã có m£t · phi tr߶ng ð¬ ch¶ ðón các ð°ng nghi®p cüa ông. Nguy­n và sáu tuyên úy næa, ðªn t× nhæng n½i khác nhau, ðã ðßþc ông cùng ðßa v« Camp Wilson, doanh trÕi h§u cÑ cüa cuµc "hành quân," n¢m bên trong cån cÑ 29 Palms. T× phi tr߶ng, xe anh ðã bång qua ð߶ng I.10, tiªp tøc theo ð߶ng 62, qua Morongo Valley, Yucca Valley, và Joshua Tree, trß¾c khi vào th¸ tr¤n 29 Palms. Qua khöi c±ng chính cüa cån cÑ, xe r¨ trái và ði khoäng 5 miles næa m¾i t¾i Camp Wilson. Trong khi ði ð߶ng, tuyên úy trß·ng Seelig ðã tóm t¡t tình hình (brief) cüa cä cuµc hu¤n luy®n cho các bÕn. B÷n anh s¨ phäi phân tán ra các ð½n v¸ ð¬ chåm sóc tinh th¥n cho binh sî. Ngoài hai tuyên úy ðªn v¾i các ð½n v¸ phän lñc và trñc thång, s¯ còn lÕi ðßþc chia theo trách nhi®m hi®n có cüa m²i ng߶i, chÆng hÕn các tuyên úy ti¬u ðoàn thì s¨ phäi v« v¾i ð½n v¸ cüa mình. Nguy­n phäi trách nhi®m cä hai ð½n v¸ xe lµi nß¾c AAV và tång M1A1 Abrams.

Ðã quen thuµc v¾i ð½n v¸ cüa mình nên Nguy­n quyªt ð¸nh ðªn ðóng trÕi v¾i ð½n v¸ thiªt giáp. Vác ba lô vào khu trÕi, n½i s¨ tr· thành h§u cÑ cho hàng chøc chiªc thiªt giáp M1A1 th¶i danh trong tr§n chiªn vùng V¸nh (Persian Gulf) nåm nào, Nguy­n ðã liên tß·ng ðªn nhæng câu chuy®n "nh§n ð½n v¸ m¾i" cüa các bÕn bè nåm xßa bên quê nhà. Khác mµt ði«u là khi ðó các bÕn cüa anh ðang trong chiªn tranh; còn anh, hi®n tÕi chï ðang là "t§p tr§n." Nguy­n ðßþc viên thßþng sî th߶ng vø chï ch² l«u riêng cüa anh, chiªc l«u bÕt nhö, chia làm hai "bu°ng", bên ngoài có th¬ kê ðßþc chiªc bàn và vài cái ghª; bên trong rµng ðü ð¬ chÑa ðßþc hai ng߶i v¾i hai chiªc gi߶ng g¤p, loÕi thông døng nhß cüa quân ðµi VNCH. Các binh sî s¨ nghï trong nhæng chiªc l«u l¾n h½n, có th¬ chÑa ðßþc cä trung ðµi, dî nhiên là h÷ không ðßþc hß·ng "privacy" nhß các sî quan. Cûng nhß Nguy­n, viên thßþng sî th߶ng vø ðã ðªn trß¾c v¾i mµt s¯ y tá, cä ð½n v¸ s¨ t¾i vào hôm sau.

Ðêm nay, l¥n ð¥u tiên trong ð¶i, Nguy­n ngü mµt mình trong cån l«u bÕt giæa sa mÕc mênh mông, n½i vùng ð¤t hoàn toàn xa lÕ. Tr¶i tr· lÕnh thình lình, Nguy­n kéo zipper cüa chiªc túi ngü ðªn t§n mûi, nhßng vçn còn lÕnh. Gió th±i b¥n b§t, anh ðÑng d§y, vÕch màn lß¾i, vói tay tháo giây buµc ð¬ thä các miªng bÕt chung quanh l«u. C½n lÕnh sa mÕc th§t ð£c bi®t, hình nhß gió vçn còn lùa vào l«u, qua các k¨ h·, chui vào t§n bên trong túi ngü cüa anh! Trong gi¤c ngü ch§p ch¶n vì c½n lÕnh, anh tß·ng nhß mình còn n¢m trên chiªc gi߶ng g¤p · trÕi t¸ nÕn nåm xßa...

Sáng hôm sau, Nguy­n tr· lÕi khu nhà nguy®n; dñng r¤t ð½n s½, lþp tôn, không tr¥n; ð¬ h÷p v¾i các tuyên úy và các hÕ sî quan phø tá. M÷i ng߶i ð«u ngÕc nhiên v¾i c½n lÕnh trái mùa. Nhßng b÷n Nguy­n không phäi ch¶ lâu, chï vài hôm sau, c½n nóng thñc sñ cüa sa mÕc mùa Hè ðã tr· lÕi. Nóng dæ dµi, nóng khüng khiªp, nóng "không tha thÑ" cho nhæng ai "lÞ" ð¬ h· mµt ph¥n da th¸t cüa mình cho n¡ng phü lên. Ngay cä ph¥n dß¾i c¢m, nªu không thoa "sun blocker" thì sÑc phän chiªu cüa n¡ng t× cát b¯c lên vçn ðü làm cháy da! T× khoäng 10 gi¶ sáng ðªn 5 gi¶ chi«u, nhi®t ðµ trung bình luôn ðßþc ghi nh§n t× 115 ðªn 120 ðµ F (khoäng 49 ðµ C). Ngày nào c¶ hi®u cûng mang màu ðen, ám chï nhi®t kª ðã lên ðªn trên 115 ðµ và c¤m t§p th¬ døc ngoài tr¶i.

May cho b÷n Nguy­n là g¥n nhà nguy®n, có mµt nhà ån mang tên "Desert Warriors Club" (câu lÕc bµ cho các dûng sî sa mÕc) ðßþc trang b¸ máy lÕnh. Thïnh thoäng b÷n Nguy­n phäi chÕy qua ðó, u¯ng ly nß¾c ð¬ tránh c½n nóng thiêu ng߶i này. Mµt hôm, trong lúc u¯ng nß¾c, Nguy­n nh§n th¤y ba TQLC ng°i · bàn g¥n ð¤y là ng߶i Á Ðông, anh bu¾c qua höi chuy®n. Thì ra h÷ là nhæng ng߶i ðßþc chï ð¸nh phøc vø trong ð½n v¸ höa ð¥u quân. Các ð½n v¸ "h§u c¥n" · trong các l«u cüa ðÕi doanh trÕi ðßþc ån c½m ba bæa, tÕi mµt nhà ån lµ thiên che b¢ng lß¾i ngøy trang, do ban höa ð¥u vø n¤u. Nhæng ð½n v¸ ðóng · ngoài m£t tr§n (field) phäi dùng các gói thñc ph¦m MRE (Meal Ready to Eat, mà các TQLC g÷i ðùa là Meal Rejected by Ethiopians, có ý nói thÑc ån d· quá ðªn cä dân ðang b¸ ðói · Ethiopia cûng chê!) Thñc ra các gói thñc ph¦m này ðßþc chu¦n b¸ r¤t công phu, ð¥y ðü dinh dßÞng, và khá nhu§n tr߶ng; có ðü các món chính (ho£c gà, bò, heo...) v¾i gói hâm nóng (ð¬ gói chính vào, ð± thêm nß¾c, hóa ch¤t bên trong s¨ tñ ðµng hâm nóng gói thÑc ån ðó trong vòng vài phút.) Cµng thêm các món phø nhß crackers, cà phê, trái cây (loÕi ðóng hµp), bánh tráng mi®ng, ð߶ng, tß½ng ¾t... và cä gi¤y v® sinh næa! M²i quân nhân ðßþc phát ba gói m²i ngày, Nguy­n không th¬ ån hªt, nhßng v¾i nhæng quân nhân còn trë, ba gói xem ra chï v×a ðü.

Ba anh TQLC trong ban höa ð¥u vø, mµt ng߶i MÛ g¯c Hoa sinh ra · San Francisco, c¤p b§c hÕ sî; ng߶i thÑ hai, MÛ g¯c Vi®t ðªn t× Chþ L¾n, trung sî; và ng߶i thÑ ba, hÕ sî, ðªn t× RÕch Gía. Hai ng߶i ðªn t× Vi®t Nam biªt nói tiªng Vi®t, nhßng ng߶i ðªn t× San Francisco thì không. Nªu dùng tiªng Hoa thì Nguy­n và ng߶i ðªn t× RÕch Gía không hi¬u ðßþc, thª nên cä b÷n ðã dùng tiªng Anh ð¬ nói chuy®n. H÷ cho Nguy­n biªt lý do gia nh§p TQLC là ð¬ sau này có h÷c h÷c b±ng (Montgomery G.I. Bill) tiªp tøc h÷c lên ðÕi h÷c. Nguy­n lái câu chuy®n v« quá khÑ cüa hai ng߶i ðªn t× Vi®t Nam. H÷ là nhæng ng߶i vßþt biên, ðªn MÛ chßa t¾i 10 nåm. "Nhß v§y các anh ðã h÷c ti¬u h÷c · bên nhà?" Nguy­n höi. "DÕ ðúng r°i, Tuyên Uý" anh trung sî ðáp. R°i anh ta quay qua khoe v¾i anh bÕn ðªn t× San Francisco, "Mày biªt không, tao ðã t×ng là h÷c sinh gß½ng mçu, mang khån quàng ðö!" Nguy­n mïm c߶i, nghî ðªn nhæng "kÏ duyên" trong cuµc ð¶i. Lát sau ng߶i hÕ sî ðªn t× San Francisco ðÑng d§y ði mua thêm nß¾c, Nguy­n höi ðùa anh trung sî b¢ng tiªng Vi®t: "Thì ra "ð°ng chí" ðã t×ng là "cháu ngoan bác H°" ð¤y à?" Anh ta b¨n l¨n chæa th©n: "Thôi mà, Cha!" Nguy­n cûng c߶i xòa v¾i h÷. Ь ðßþc gia nh§p quân lñc Hoa KÏ, chï hàng sî quan m¾i c¥n có qu¯c t¸ch MÛ và b¢ng cØ nhân; hàng binh sî, chï c¥n "thë xanh" và t¯t nghi®p trung h÷c là ðü.

Hôm sau, Nguy­n tình nguy®n lên xe tång "ra tr§n" v¾i ð½n v¸. Cä ð½n v¸, ðªn t× San Diego, ðã tö ra r¤t thích anh, vì ít khi có tuyên úy nào hòa mình v¾i h÷ nhß v§y. Hai gi¶ chi«u, ðoàn thiªt giáp trong màu cát sa mÕc chuy¬n mình r¶i cån cÑ, h÷ ðã di chuy¬n khoäng trên 20 d£m trong mµt ð¸a hình r¤t khó khån và phÑc tÕp (c¯ ý tÕo ra ð¬ hu¤n luy®n.) Nguy­n ðßþc m¶i ðÑng · mµt trong hai v¸ trí trên pháo tháp, n½i có kh¦u ðÕi liên 30. V¸ trí bên kia, có cây ðÕi liên 50, do mµt trung sî nh¤t trß·ng xa ðÑng. Anh ðã c¦n th§n m£c áo giáp, nón s¡t, th¡t lßng dã chiªn (web gear) v¾i hai bi-ðông nß¾c nhß m÷i ng߶i, nhßng anh ðã quên mµt ði«u r¤t quan tr÷ng: gång tay! Dß¾i sÑc nóng 120 ðµ F ngoài tr¶i, nhi®t ðµ trên thành cüa chiªc xe "b÷c s¡t" ðã tång lên ðªn ðµ nóng böng. ChÆng thª mà trong th¶i ð® nh¸ thª chiªn · sa mÕc Sahara, B¡c Phi; các binh sî ÐÑc ðã "tráng trÑng" trên thành xe tång cüa h÷. Chiªc thiªt giáp l¡c lß nghiêng trái, ngä phäi, chúi ð¥u t¾i trß¾c, l§t ngßþc v« sau nhß ðang lên c½n ðiên! Không th¬ bám vào thành xe, Nguy­n ðành khoanh tay cao, ð¬ m£c cho chiªc chiªn xa ðßa ð¦y. Cûng nh¶ có cái áo giáp hµ thân, chÑ không thì bµ xß½ng s߶n cüa anh ch¡c ðã gãy vøn! Qua máy liên hþp, ng߶i trß·ng xa thß½ng hÕi bäo Nguy­n ng°i vào trong xe cho ðÞ cñc, nhßng anh không ch¸u và vçn mu¯n ðÑng "ngoÕn cänh." Lát sau, ðoàn xe tiªn vào n½i hoàn toàn có cát nhuy­n, gây bøi mù tr¶i. Nguy­n móc khån tay ngøy trang buµc lên m£t ð¬ ðÞ phäi hít bøi. Viên trß·ng xa nói ðùa: "Ð×ng có xïu trên xe tôi nhen, Sir!" Nguy­n không trä l¶i, nhßng ra d¤u b¢ng cách n¡m tay lÕi, chï ngón tay cái lên tr¶i, ý nói anh cÑ yên tâm, tôi không sao ðâu.

Ðoàn xe tång ðªn møc tiêu thì tr¶i ðã v« chi«u. Các thiªt giáp ðßþc dàn ra theo ð¸a hình phòng thü. Không bö lÞ c½ hµi hu¤n luy®n, các hÕ sî quan ðàn anh ðã qui tø c¤p dß¾i lÕi ð¬ chï thêm kinh nghi®m cho h÷. Trong binh chüng TQLC Hoa KÏ, tr߶ng ðào tÕo hÕ sî quan ðã hoàn toàn do các hÕ sî quan ðàn anh giäng dÕy. Truy«n th¯ng này vçn tiªp tøc ngay cä khi h÷ ðang · "chiªn tr߶ng." Nguy­n ðã ði thåm t×ng nhóm, khen ngþi và tö l¶i khuyªn khích h÷. Sau bæa c½m t¯i, dî nhiên là b¢ng MRE, viên trß·ng xa nói v¾i Nguy­n: "Xin nh߶ng ch² nghï danh dñ nh¤t cho tuyên úy, ðêm nay." аng th¶i anh ta chï cho Nguy­n ph¥n m£t phÆng cüa pháo tháp, ngay bên trên kh¦u ðÕi bác 120 mm.

Träi túi ngü trên pháo tháp cüa chiªc M1A1, cûng là l¥n ð¥u tiên trong ð¶i anh ðßþc hß·ng kinh nghi®m này! H½i nóng trên xe vçn còn âm ï nên anh chßa th¬ ð£t lßng xu¯ng ðßþc, Nguy­n ng°i d§y nhìn ra chung quanh. Vài TQLC ðã b¡t ð¥u phiên gác. Mµt s¯ khác ðang châu ð¥u v¾i nhau tán gçu, thïnh thoäng h÷ phá lên c߶i ra vë thích thú l¡m. Nhßng cuµc vui cüa h÷ không th¬ kéo dài vì h÷ phäi nghï ð¬ có sÑc cho ngày t§p tr§n hôm sau. Anh tài xª ðã n¢m dài trên ph¥n m£t khá b¢ng phÆng dß¾i pháo tháp và ngay trß¾c v¸ trí cüa tài xª, v¸ trí này có th¬ träi ðßþc hai túi ngü cho hai ng߶i, nh¶ pháo tháp ðã ðßþc quay ngang. Ng߶i xÕ thü ðÕi bác n¢m ngang trong ph¥n sau cüa pháo tháp, anh ta ðang t§n døng chút ánh sáng cu¯i cùng trong ngày ð¬ ð÷c ðoÕn Kinh Thánh. Mµt trong nåm ngàn cu¯n Kinh Thánh bö túi mà các tuyên úy ðã phát mi­n phí cho h÷ trß¾c ðó. Ng߶i trß·ng xa, d߶ng nhß ðã có sñ chu¦n b¸ trß¾c, ðem theo mµt chiªc gi߶ng g¤p , ð£t trên cát ð¬ nghï qua ðêm. Nguy­n nghî, nªu anh ta mu¯n nh߶ng chiªc gi߶ng g¤p ðó cho Nguy­n, ch¡c ch¡n anh s¨ t× ch¯i. ThÑ nh¤t, Nguy­n mu¯n ðßþc hß·ng kinh nghi®m "ngü trên pháo tháp xe tång." ThÑ hai, vùng sa mÕc này có r¤t nhi«u r¡n ðµc (rattle snakes) và bò cÕp; anh không mu¯n n¢m quá g¥n m£t ð¤t!

Thª r°i nhß mµt sñ xªp ð£t nhi®m m¥u dành riêng cho Nguy­n, v¥ng trång 16 v×a lú dÕng bên trên ðïnh núi. Trong khung cänh t¸ch m¸ch hoàn toàn cüa ðêm sa mÕc hoang vu, ánh trång nhß g¥n gûi h½n v¾i Nguy­n. Vào nhæng nåm chiªn tranh chßa tr· nên kh¯c li®t · bên nhà, anh và các bÕn ðã vui hß·ng ánh trång tß½ng tñ khi chèo thuy«n, th±i sáo trên giòng sông H§u hi«n hòa. Ánh trång thanh bình nåm ¤y ðã chßa bao gi¶ tr· lÕi; vì trång nåm nay, tuy có hòa bình nhßng thiªu hÆn tñ do trên mi«n ð¤t quê hß½ng yêu d¤u ðó! Nguy­n nghî ðªn HÕnh, thiªu úy thiªt giáp M.48 và là ng߶i bÕn cùng l¾p thu· thiªu th¶i. Tr§n mùa Hè ðö lØa 1972 di­n ra khi HÕnh và ð½n v¸ cüa anh ðang hoÕt ðµng trong vùng Gio Linh, ð¸a ð¥u gi¾i tuyªn. Lúc HÕnh ðßþc l®nh rút thì ðã quá muµn, các c¥u phía Nam ð«u ðã b¸ gi§t s§p, anh phäi ra l®nh bö xe, sau khi ðã nh¤n nút tñ phá hüy h® th¯ng ði®n ð¬ nhæng chiªc tång tr· thành b¤t khi¬n døng. Kª ðó anh và các bÕn c¯ rút v« Quäng Tr¸, nhßng không may, anh b¸ ð¸ch quân b¡t và hai l¥n b¸ ð÷a ðày, cä thäy ðªn g¥n bäy nåm tr¶i. "HÕnh ½i, ðáng ra anh phäi ðßþc nghï trên chiªc "gi߶ng" danh dñ này m¾i ðúng," Nguy­n nói th¥m trong ð¥u... B¥u tr¶i sa mÕc không mµt gþn mây, áÔnh trång sáng qúa, Nguy­n phäi kéo ph¥n túi ngü che lên m£t m¾i có th¬ ði vào gi¤c ngü v¾i nhi«u mµng m¸...

Sáng hôm sau, thiªu tá chï huy trß·ng ð½n v¸ thiªt giáp nói v¾i Nguy­n; "Tuyên úy lên ð°i v¾i tôi, xem tøi "con trai" ðánh ð¤m. Vä lÕi, nªu ð¬ ông ði v¾i h÷, lÞ xäy ra chuy®n gì thì "v¤t vä" cho tôi l¡m." Nguy­n ðã hi¬u n²i ßu tß cüa ng߶i chï huy. Яi v¾i TQLC Hoa KÏ, ði«u t¯i kÜ v¾i h÷ là ð¬ m¤t c¶ ð½n v¸, kª ðªn là ð¬ cho tuyên úy hay sî quan quân y cüa h÷ thi®t mÕng. Chï huy trß·ng cüa h÷ có th¬ b¸ tØ tr§n, vì ð¶i lính chiªn, da ngña b÷c thây, s¯ng chªt là l¨ th߶ng; nhßng lá c¶ là danh dñ cüa h÷, và tuyên úy là tinh th¥n, là bi¬u tßþng ni«m tin cüa h÷, h÷ không th¬ ð¬ m¤t ði. Trong cuµc chiªn · Vi®t Nam, mµt tuyên úy TQLC, linh møc ðÕi úy Vincent Capodanno, thuµc ti¬u ðoàn 3, læ ðoàn 5 ðã tØ tr§n. Ð¥u tháng 9 nåm 1967, ð½n v¸ cüa ông ðßþc tung vào vùng thung lûng Quª S½n ð¬ lùng mµt trung ðoàn CSBV v×a ðµt nh§p vào khu vñc. Thay vì ði chung v¾i bµ chï huy ti¬u ðoàn, tuyên úy Capodanno ðã xin ði v¾i ðÕi ðµi M. ÐÕi ðµi l÷t ± phøc kích cüa ð¸ch, ông ðã vµi vã r¶i v¸ trí tß½ng ð¯i còn an toàn cüa ban chï huy ðÕi ðµi ð¬ giúp các TQLC thuµc trung ðµi 2 b¸ thß½ng. Ba l¥n, ông thành công kéo các binh sî b¸ thß½ng v« v¸ trí an toàn, cûng nhß ban phép xÑc d¥u cho nhæng ng߶i s¡p chªt. L¥n thÑ tß, khi tiªn lên l¥n næa, mµt qüa ðÕn súng c¯i ðã n± g¥n ông. M£c dù b¸ trúng nhi«u mänh ðÕn và b¸ thß½ng · cánh tay và chân, ông vçn tiªp tøc giúp nhi«u thß½ng binh khác. Cu¯i cùng, chính viên y tá cüa trung ðµi cûng trúng ðÕn; tuyên úy Capodanno ðã c¯ kéo anh ta v« v¸ trí an toàn và dùng thân mình ð¬ che ch· cho anh. Nhßng ð¸ch quân ðã nhìn th¤y ông và quay nòng súng ðÕi liên v« phía ðó. Ông chªt v¾i 27 phát ðÕn trên mình. Ь ghi nh¾ sñ dûng cäm cüa ng߶i tuyên úy, sau này qu¯c hµi Hoa KÏ ðã trao t£ng huy chß½ng Danh Dñ cho ông (post-humously), huy chß½ng cao quí nh¤t cüa quân lñc MÛ. Bµ Häi Quân cûng dùng tên ông ð¬ ð£t cho mµt hµ t¯ng hÕm, chiªc FF-1093 (ðã chuy¬n giao cho HQ Hi LÕp khoäng nåm 1992.) Ðßþc huy chß½ng Danh Dñ là mµt vinh hÕnh cho toàn ð½n v¸, nhßng cä binh chüng TQLC ðã r¤t bu°n vì h÷ lÞ ð¬ cho mµt tuyên úy cüa h÷ tØ tr§n.

Nhæng chiªc xe tång l°ng lên nhß nhæng con tê giác dûng mãnh, chúng có th¬ v÷t t¾i v¾i t¯c ðµ 50 miles mµt gi¶. Cùng lúc ðó, nòng súng ðÕi bác 120 mm có th¬ b¡n liên tiªp hai phát ðÕn vào hai møc tiêu khác nhau, nhæng chiªc tång cû, xa ðªn 3 cây s¯. Máy nh¡m ðã ðßþc vi tính hóa và b¡n qua màn änh radar, phát ðÕn thÑ hai không c¥n phäi nh¡m lÕi, súng cÑ tñ ðµng quay v« hß¾ng møc tiêu. Nªu ng߶i xÕ thü, vì lý do nào ðó không khai höa ðßþc thì ng߶i trß·ng xa, trong v¸ trí cüa anh ta có th¬ b¡n thay. - cuµc t§p tr§n này, toàn bµ bom, ðÕn ð«u "th§t" cä. Có hai loÕi ðÕn trên xe tång, mµt loÕi xuyên phá và mµt loÕi tàn phá. LoÕi xuyên phá, khi ðßþc b¡n ra khöi nòng súng s¨ tñ ðµng tách r¶i khöi ph¥n "vö" bên ngoài ð¬ chï còn hình dáng nhß mµt cây ðinh ð߶ng kính khoäng 40mm. Viên ðÕn này có th¬ xuyên qua pháo tháp tång T.72 cüa Nga Sô, dày khoäng 150mm, và tiêu di®t các nhân viên bên trong. LoÕi ðÕn tàn phá s¨ làm công vi®c còn lÕi: hüy hoÕi hoàn toàn nhæng chiªc tång, không cho ð¸ch quân có c½ hµi sØa chæa và tái xØ døng chúng.

Sau tr§n chiªn vùng V¸nh, các nß¾c Ä R§p nhß Saudi Arabia, Kuwait... ðã mu¯n mua lÕi nhæng chiªc M1A1 ðßþc quân ðµi MÛ xØ døng, nhßng chính phü Hoa KÏ ðã l¸ch sñ t× ch¯i và nói r¢ng s¨ làm nhæng chiªc tång m¾i cho h÷. Phe Ä R§p vçn thiªt tha mu¯n mua nhæng chiªc tång ðã ðánh bÕi tång T.72 ðó, khiªn ng߶i MÛ ðã phäi nói th§t: "Vö tång cüa chúng tôi ðßþc chª tÕo v¾i hþp ch¤t có pha uranium c£n (depleted uranium) cÑng h½n t¤t cä các loÕi vö tång khác trên thª gi¾i. Chúng tôi không mu¯n mµt này nào ðó, tr· lÕi chiªn tr߶ng này và phäi ð¯i di®n v¾i nhæng chiªc tång mÕnh tß½ng ðß½ng v¾i nhæng cái chúng tôi ðang có! Nªu quí v¸ mu¯n, chúng tôi chï có th¬ bán cho quí v¸ cùng loÕi tång, nhßng vö s¨ phäi yªu h½n mµt chút." Hi®n tÕi, bµ binh MÛ ðang dùng loÕi thiªt giáp tân trang M1A2, và h÷ ðang nghiên cÑu mµt loÕi tång m¾i có sÑc "tàng hình" (hi®n lên r¤t nhö trên màn änh radar.) Trong khi ðó, TQLC cûng s¡p dùng loÕi xe lµi nß¾c m¾i mang tên AAAV (Advance Armored Attack Vehicle), có sÑc "lµi nß¾c" r¤t nhanh và ðßþc thä cách b¶ bi¬n xa h½n, thay vì chï vài häi lý nhß nhæng chiªc AAV hi®n tÕi. V§n t¯c và sÑc chiªn ð¤u cüa các xe lµi nß¾c m¾i này trên ð¤t li«n cûng mÕnh ngang v¾i nhæng chiªc thiªt giáp.

Sau khi tr· lÕi "h§u cÑ" vài hôm thì Nguy­n ðßþc cùng v¾i tuyên úy Seelig tháp tùng ðÕi tá chï huy trß·ng læ ðoàn dùng trñc thång bay "quan sát chiªn tr߶ng." Anh phäi th¥m cäm phøc khä nång ngøy trang cüa TQLC MÛ, chiªc trñc thång chï bay · cao ðµ vài tråm thß¾c, nhßng anh ðã không th¬ nhìn th¤y các ð½n v¸ ðang ðóng räi rác ven nhæng vách núi. H÷ ðã xØ døng các lß¾i ngøy trang r¤t hæu hi®u. Cån cÑ 29 Palms khá vuông vÑc, m²i chi«u dài ðªn trên dß¾i 30 miles, (di®n tích khoäng g¥n 1000 d£m vuông) v¾i nhæng r£ng núi ðá hình nan quÕt, r¤t thu§n ti®n cho vi®c hu¤n luy®n sa mÕc và không-bµ chiªn cûng nhß dùng bom ðÕn th§t.

Sau hai tu¥n hu¤n luy®n, "D Day" (ngày kh·i ð¥u cuµc ð± bµ, hay tr§n chiªn) ðã ðªn. Nguy­n không ðßþc ði v¾i các thiªt giáp cüa mình mà phäi nh§p v¾i bµ chï huy ti«n phß½ng cüa læ ðoàn. Theo lý thuyªt hành quân, bµ chï huy này có th¬ s¨ b¸ t¤n công b¢ng h½i ðµc nên m÷i ng߶i phäi ðeo m£t nÕ hay giæ nó kè kè bên mình cä ngày! Không m¤y hÑng thú! Cu¯i cùng Nguy­n ðã ðßþc phép cùng ði v¾i ông tuyên úy cüa ð½n v¸ pháo binh. B÷n anh (hai tuyên úy và hai phø tá) ðã ra "m£t tr§n" t× chi«u hôm trß¾c ð¬ có th¬ thåm viªng các pháo ðµi. Anh ðã k¸p dâng hai thánh l­ cho hai ð½n v¸ (ðúng nhß tinh th¥n quân ðµi MÛ trß¾c khi lâm chiªn.) Mµt thánh l­ dß¾i lß¾i ngøy trang và bàn th¶ là nhæng thùng ðÕn ch°ng lên nhau. L­ thÑ hai, tr¶i ðã t¯i, Nguy­n phäi dùng ðªn b¯n cây nªn "hóa h÷c" (không có lØa, nhßng chï do tác døng hóa h÷c gây nên ánh sáng) m¾i ðü ð¬ ð÷c sách.

Ban chi«u, thßþng sî th߶ng vø ðã ðßa mµt anh lính ðªn gi¾i thi®u v¾i Nguy­n: "Sir, xin gi¾i thi®u "Mr. Nguy­n" này næa." Thì ra trong ð½n v¸ có mµt anh PFC (binh nh¤t) cûng h÷ Nguy­n. Anh vui vë chào thåm và lát sau, khi chï còn hai ng߶i, anh ðã höi ng߶i lính b¢ng tiªng Vi®t: "- bên nhà, anh thuµc tïnh nào?" Ng߶i binh nh¤t cüa binh chüng thi®n chiªn hàng ð¥u trên thª gi¾i, TQLC Hoa KÏ, ðã cho Nguy­n mµt ngÕc nhiên: "DÕ, gia ðình "cháu" ði t× Häi Phòng!" Ðúng v§y, anh ðã cùng b¯ m© và gia ðình vßþt biên t× häi cäng n±i tiªng ðó · mi«n B¡c. LÕi thêm mµt kÏ duyên! Mµt "cháu ngoan" ðích thñc ðã ðßþc ð±i ð¶i, Nguy­n nghî. Anh ta chï quen v¾i l¯i xßng hô quân ðµi b¢ng Anh ngæ, nên khi lúc Nguy­n höi b¢ng tiªng Vi®t, anh xßng "cháu" là "l­ ðµ" l¡m r°i!

Nhìn vào kh¦u ðÕi bác 155 mm loÕi m¾i, trông nh© h½n cây "ð¥u bÕc" cû nhi«u, nhßng Nguy­n vçn không "phøc" m¤y. Anh höi viên trung úy pháo binh ðÑng g¥n ðó: "Trong th¶i chiªn tranh · Vi®t Nam, t¥m xa cüa loÕi súng này ðã không b¢ng các kh¦u 130 mm cüa NVA (quân ðµi C.S. B¡c Vi®t), tÕi sao các anh còn dùng nó næa?" Viên trung úy mïm c߶i: "Sir nói ðúng, nhßng hi®n tÕi chúng tôi ðang dùng các loÕi ðÕn m¾i, có th¬ ðß½ng ð¥u ðßþc v¾i t¤t cä các loÕi ðÕi bác do Nga hay Trung Cµng chª tÕo. LoÕi ðÕn m¾i này có hai t¥ng, sau khi ra khöi nòng súng và bay ðßþc khoäng 15 cây s¯, ð¥u ðÕn s¨ tñ ðµng khai höa t¥ng thÑ hai và tiªp tøc bay ði nhß mµt höa ti­n h½n 15 cây s¯ næa. LÕi có mµt loÕi ðÕn khác do tia laser ði«u khi¬n, ng߶i "ð«-lô" có mµt máy phóng tia sáng laser nhö, chï b¢ng c£p sách tay, tia laser chï vào ðâu là ðÕn bay vào ðó, khöi c¥n phäi ði«u chïnh hay b¡n trái khói trß¾c!" Anh ta tiªp: "Nhßng các loÕi ðÕn này "h½i" ð¡t, g¥n 30 ngàn ðô-la mµt trái!" Nguy­n th¥m nghî:

"Có thª chÑ, ð¸ch có th¬ pháo ta, mà ta không phän pháo ðßþc thì höng to còn gì! Nhßng giá mµt qüa ðÕn, b¢ng giá mµt chiªc xe h½i loÕi t¯t, k¬ cûng ð¡t th§t! Thäo nào các sî quan trong bµ chï huy læ ðoàn ðã kháo v¾i nhau r¢ng cuµc t§p tr§n này t¯n ðªn h½n 120 tri®u mÛ kim!"

Trên chuyªn bay tr· lÕi v¾i "thª gi¾i vån minh," Nguy­n suy nghî mông lung. Anh th¥m cäm tÕ ´n Trên ðã cho nß¾c Vi®t ðßþc hòa bình; nªu không, nhæng thanh niên Vi®t Nam anh g£p có th¬ ðã phäi ð¯i ð¥u v¾i nhau nhß nhæng kë thù · mµt chiªn tr߶ng nào ðó: Tr¸-Thiên, Tam Biên, hay mi«n ð°ng b¢ng sông CØu? Nhßng ðßþc hòa bình mà thiªu tñ do thì n«n hòa bình ¤y ðã hoàn toàn chßa? Có ðúng v¾i ß¾c v÷ng cüa toàn dân là ðßþc "Qu¯c thái, Dân an" không?

Anh không tin là nhæng ng߶i thanh niên Vi®t Nam ðã gia nh§p TQLC, binh chüng "ðªn trß¾c, v« sau" (First to come, Last to leave) v¤t vä và nguy hi¬m tråm chi«u; chï v¾i lý do tìm h÷c b±ng. Anh mu¯n nghî r¢ng h÷ ðã gia nh§p TQLC vì cái hào hùng, cái ð£c bi®t cüa binh chüng này ð¯i v¾i nhæng ng߶i trai trë. H½n næa, có th¬ còn mµt lý do xa h½n, Nguy­n nh¾ có l¥n ðã xem mµt phim nói v« TQLC, "A Few Good Men." Trong phim ðó, mµt lu§t sß ðã höi ng߶i bÕn ð°ng nghi®p cüa mình: "TÕi sao ch¸ lÕi thích lính TQLC nhß v§y?" Ng߶i næ lu§t sß trä l¶i r¢ng, tôi thích h÷ vì h÷ ðã ôm súng, ðÑng trên bÑc t߶ng canh gác và nói v¾i tôi: "Ch¸ hãy nghï yên ðêm nay, không ai có th¬ làm hÕi ch¸, trong phiên gác cüa chúng tôi!" Nhæng thanh niên nam, næ ng߶i Vi®t ðang phøc vø trong quân ðµi Hoa KÏ ch¡c ch¡n ðã biªt r¢ng h÷ không chï chiªn ð¤u cho riêng h÷ hay cho qu¯c gia MÛ, nhßng còn cho chính gia ðình h÷ và h½n tri®u ð°ng bào Vi®t Nam khác ðã nh§n sñ tiªp ðón rµng rãi cüa ð¤t nß¾c này. N«n dân chü và sñ tñ do, ðôi khi ðªn quá l¯ · Hoa KÏ, không phäi là nhæng món quà t£ng mi­n phí, nhæng ði«u tñ nhiên sÇn có. Chúng ðã và ðang ðßþc gìn giæ b·i m° hôi, b·i nß¾c m¡t, và nªu c¥n, b¢ng máu cüa trên hai tri®u quân nhân ðang tr¤n ðóng räi rác kh¡p thª gi¾i. Nguy­n mu¯n nghî r¢ng nhæng thanh niên nam, næ ng߶i Vi®t phøc vø trong quân ðµi Hoa KÏ, cûng ðang b°ng súng trên bÑc t߶ng ðó và nói v¾i ð°ng bào mình r¢ng: "Bà con hãy yên tâm vui hß·ng tñ do, dân chü; ð×ng lo sþ vì ðã có chúng tôi ðây!" Riêng v¾i Nguy­n, anh nghî r¢ng nhæng ng߶i con cüa M© Vi®t Nam ¤y cûng r¤t ðáng ðßþc hß·ng sñ chåm sóc tinh th¥n b·i chính nhæng tuyên úy ð°ng hß½ng cüa h÷. Bµ Qu¯c Phòng MÛ ðang nghiên cÑu ð¬ có th¬ nh§n thêm các tuyên úy Ph§t giáo, nhß h÷ ðã thñc hi®n ð¯i v¾i Do Thái giáo và g¥n ðây là H°i giáo.

Nguy­n nhìn qua khung cØa s± máy bay, trong b¥u khí l£ng gió cüa mùa Hè, cä thành ph¯ Los Angeles nhß ðang b¸ che phü b·i mµt ðám mây kh±ng l°, màu ð¤t. Anh buµt mi®ng: "Bøi tr¥n!"