Tr¥n в C¦m

(Mªn t£ng các bÕn ð°ng ðµi ðã t×ng phøc vø tÕi Giang Ðoàn 26 Xung Phong - Long Xuyên)


I. B¯i Cänh L¸ch SØ

Vào nåm 1973, tuy hi®p ð¸nh ngßng b¡n Paris ðã ðßþc ký kªt nhßng nhæng tr§n ðánh giæa hai phe Qu¯c - Cµng ð¬ dành quy«n chü ðµng tÕi chiªn tr߶ng mi«n Nam Vi®t Nam m²i lúc mµt tr· nên kh¯c li®t. Trong lúc quân lñc Hoa KÏ coi nhß ðã "rút lui trong danh dñ" không còn tham chiªn, Cµng quân ðßþc "b§t ðèn xanh" công khai xua quân xâm chiªm mi«n Nam. Hình thÑc chiªn tranh chuy¬n t× du kích chiªn sang tr§n ð¸a chiªn b¢ng nhæng tr§n ðánh dæ dµi v¾i quân s¯ ðôi bên lên t¾i nhi«u sß ðoàn chü lñc có nhæng vû khí n£ng nhß chiªn xa, ðÕi pháo h² trþ.

Nhìn chung, chiªn tr߶ng sôi ðµng nh¤t tÕi các vùng gi¾i tuyªn và biên gi¾i Lào - Vi®t tÕi mi«n Trung và Miên - Vi®t tÕi mi«n Nam. Cµng quân t× vùng phi quân sñ hay t× các cån cÑ ð¸a an toàn bên Lào, Cam B¯t ngang nhiên tràn qua lãnh th± Vi®t Nam Cµng Hòa, trong lúc phe Qu¯c Gia vì không còn ðü sÑc t¤n công dành quy«n chü ðµng nên chï có th¬ dùng toàn lñc ngån ch£n trong tß thª phòng thü.

Trong lúc các quân binh chüng bÕn nhß Không Quân, Bµ Binh, Nhäy Dù, Thüy Quân Løc Chiªn, Bi®t еng Quân, Thiªt Giáp, Pháo Binh v.v... tung hªt lñc lßþng ð¬ ð¯i ð¥u v¾i ð¸ch quân, thì ph¥n ðóng góp cüa các ð½n v¸ Häi Quân trong giai ðoÕn d¥u sôi lØa böng này cûng không phäi là nhö. TÕi Vùng I và Vùng II Chiªn Thu§t n½i các tr§n ðánh th߶ng xäy ra d÷c theo duyên häi, các chiªn hÕm ngày ðêm tu¥n ti­u ngoài kh½i cûng nhß y¬m trþ häi pháo. Trong lúc ðó, các Duyên Ðoàn ph¯i trí tÕi các ði¬m chiªn lßþc quan tr÷ng d÷c b¶ bi¬n cûng sát cánh v¾i các ð½n v¸ bÕn trong các cuµc hành quân thüy bµ.

Riêng tÕi Vùng III Chiªn Thu§t v¾i thü ðô Sài Gòn và Vùng IV Chiªn Thu§t là vña lúa nuôi s¯ng Mi«n Nam, vai trò cüa các ð½n v¸ Häi Quân lÕi càng quan tr÷ng. Ngoài ph¥n lãnh häi c¥n ðßþc tu¥n phòng nghiêm ng£t, còn phäi ch§n ðÑng m÷i di chuy¬n và xâm nh§p cüa ð¸ch quân qua các sông ngòi ch¢ng ch¸t. Vi®c y¬m trþ, tiªp tª cho các ð°n bót ven sông cûng c¥n thiªt không kém. H½n næa, c߶ng ðµ chiªn tranh bên qu¯c gia láng gi«ng Cam B¯t cûng ðang gia tång dæ dµi. Cµng quân ðã phong töa và c¡t ðÑt nhæng ð߶ng bµ tiªp v§n v« Nam Vang nên thüy lµ sông CØu Long t× Tân Châu - H°ng Ngñ qua bªn phà Neak Luoeng lên ðªn thü ðô Cam B¯t tr· thành mÕch máu chính nuôi s¯ng chính quy«n Lon Nol thân Hoa KÏ.

Ь ðáp Ñng nhu c¥u chiªn tr߶ng, hoÕt ðµng cüa các Giang Ðoàn Häi Quân tai Mi«n Nam ðã gia tång ðáng k¬ ð¬ bäo v® lãnh th± cûng nhß khai thông thüy lµ Sông CØu Long. Vùng IV Chiªn Thu§t, ngoài các nhánh sông CØu Long vß½n dài nhß nhæng cánh tay bÕch tuµc ôm ch£t vña lúa Mi«n Nam, còn có r¤t nhi«u kinh, rÕch. Vì v§y, ðây là ð¸a bàn hoÕt ðµng cüa r¤t nhi«u Giang Ðoàn Xung Phong, Thüy Bµ, Ngån Ch£n và Tu¥n Thám. T× nhæng giòng Ti«n Giang, H§u Giang, U Minh, аng Tháp ðªn nhæng n½i xa xôi hëo lánh nhß U Minh, Cà Mau, Nåm Cån v.v..., ðâu ðâu cûng có m£t các giang ðînh ngày ðêm ngån ch£n gi£c thù. Nhæng giang ðînh này ðã nhi«u l¥n làm Cµng quân khiªp vía trong nhæng tr§n ðánh long tr¶i l· ð¤t và cûng là ngu°n hy v÷ng cho nhæng ð°n bót ven sông.

Tuy có r¤t nhi«u ð½n v¸ Häi Quân góp ph¥n ð¡c lñc vào vi®c ti­u tr× gi£c Cµng, bài này chï viªt v« nhæng hoÕt ðµng cüa mµt ð½n v¸ Häi Quân n°ng c¯t thuµc Vùng IV Chiªn Thu§t, ðó là Giang Ðoàn 26 Xung Phong, ð½n v¸ tác giä ðßþc hân hÕnh phøc vø trong giai ðoÕn d¥u sôi lØa böng k¬ trên. Hy v÷ng trong tß½ng lai s¨ có nhi«u bài viªt tß½ng tñ ð¬ chiªn công cüa nhæng chiªn sî áo tr¡ng trong sông không b¸ mai mµt v¾i th¶i gian. Bài viªt này cûng nh¢m møc ðích vinh danh và kính t£ng nhæng chiªn sî Häi Quân anh dûng ðã mµt th¶i g¡n bó v¾i các kình ngß trong sông, ð£c bi®t các bÕn ð°ng ðµi thân mªn ðã phøc vø tÕi Giang Ðoàn 26 Xung Phong.

Trß¾c khi ði sâu vào chi tiªt v« các tr§n ðánh cüa Giang Ðoàn 26 Xung Phong tÕi chiªn tr߶ng Tân Châu - H°ng Ngñ vào nåm 1973, tß·ng cûng nên tóm lßþc h® th¯ng t± chÑc hành quân Häi Quân ð¬ ðµc giä, nh¤t là nhæng ng߶i không quen thuµc v¾i t± chÑc Häi Quân, d­ b« tìm hi¬u và theo dõi.

II. S½ Lßþc T± ChÑc Hành Quân Häi Quân

Nh¢m ðáp Ñng nhu c¥u chiªn tr߶ng m²i ngày mµt gia tång và ð¬ y¬m trþ hæu hi®u cho các ð½n v¸ bÕn, ngoài HÕm еi lo vi®c tu¥n ti­u và chuy¬n v§n ngoài kh½i, m²i vùng Chiªn Thu§t còn có các các Bµ Tß L®nh Häi Quân Vùng ð¬ ð¬ ph¯i hþp ch£t ch¨ v¾i các Quân Khu liên h®. Các Bµ Tß L®nh Vùng chia thành hai loÕi: Vùng Duyên Häi ðäm nhi®m công tác d÷c theo b¶ bi¬n, trong khi các Vùng Sông Ngòi lo vi®c hành quân trong sông. T±ng Cµng, Häi Quân có 5 Vùng Duyên Häi và 2 Vùng Sông Ngòi.

A. Vùng Duyên Häi

Vùng Duyên Häi trñc tiªp chï huy các ð½n v¸ c½ hæu nhß Häi еi Duyên Phòng, Duyên Ðoàn, Ðài Ki¬m Báo v.v... và chiªn hÕm HÕm еi tång phái ð¬ tu¥n ti­u vùng b¶ bi¬n trách nhi®m cûng nhß ph¯i hþp hành quân v¾i Quân Khu tß½ng Ñng. Bµ Tß L®nh các Vùng Duyên Häi ðßþc ph¯i trí nhß sau:

1. TÕi Vùng I Chiªn Thu§t

Bµ Tß L®nh Vùng I Duyên Häi ðóng tÕi bán ðäo Tiên Sa (vùng S½n Chà) Ðà NÇng, ch¸u trách nhi®m vùng b¶ bi¬n t× vî tuyªn 17 (sông Bªn Häi, CØa Vi®t) t¾i Quäng Ngãi.

2. TÕi Vùng II Chiªn Thu§t

Bµ Tß L®nh Vùng II Duyên Häi ðóng tÕi Cam Ranh, ch¸u trách nhi®m vùng b¶ bi¬u t× Bình иnh t¾i Phan Thiªt.

3. TÕi Vùng III Chiªn Thu§t

Bµ Tß L®nh Vùng III Duyên Häi ðóng tÕi Vûng Tàu. Ch¸u trách nhi®m vùng b¶ bi¬n t× Phß¾c Tuy t¾i mûi Cà Mau.

4. TÕi Vùng IV Chiªn Thu§t

Уc bi®t Vùng IV Chiªn Thu§t có b¶ bi¬n chÕy dài t× mûi Cà Mau lên t¾i biên gi¾i Miên - Vi®t mãi t§n Hà Tiên và V¸nh Thái Lan v¾i r¤t nhi«u häi ðäo nên có t¾i 2 Vùng Duyên Häi.

- Bµ Tß L®nh Vùng IV Duyên Häi ðóng tÕi ðäo Phú Qu¯c.

- Bµ Tß L®nh Vùng V Duyên Häi ðóng tÕi Nåm Cån thuµc tïnh An Xuyên. Ðây là mµt Bµ Tß L®nh khá ð£c bi®t ðßþc thành l§p sau này ð¬ ðáp Ñng nhu c¥u hành quân bình ð¸nh vùng cØa sông Ông Яc, Gành hào, RÕch Giá và các sông ngòi thuµc khu vñc Cà Mau và U Minh.

B. Vùng Sông Ngòi

Vùng Sông Ngòi ðäm trách vi®c tu¥n ti­u trong sông và ph¯i hþp hành quân v¾i Quân Khu liên h®. нn v¸ n°ng c¯t cüa Vùng Sông Ngòi là các Giang Ðoàn. Vùng I và Vùng II Chiªn Thu§t vì ít sông lÕch nên không có Vùng Sông Ngòi. Tuy nhiên, có mµt s¯ Giang Ðoàn Trøc Lôi và Tu¥n Thám hoÕt ðµng tÕi vùng CØa Vi®t, CØa Thu§n An và Hµi An thuµc Vùng I Chiªn Thu§t ðßþc ð£t dß¾i quy«n chï huy cüa Bµ Tß L®nh Vùng I Duyên Häi. Vùng II Duyên Häi không có Giang Ðoàn mà chï có nhæng Duyên Ðoàn.

Mi«n Nam l¡m sông nhi«u rÕch nên có r¤t nhi«u Giang Ðoàn hoÕt ðµng. Hai Bµ Tß L®nh Vùng Sông Ngòi chï huy các Giang Ðoàn này ðßþc phân chia nhß sau:

1. TÕi Vùng III Chiªn Thu§t

Bµ Tß L®nh Vùng III Sông Ngòi ðóng tÕi Sài Gòn. Khu vñc hoÕt ðµng bao g°m sông Sài Gòn, các sông Vàm Cö Ðông và Vàm Cö Tây lên t¾i t§n Gò D¥u HÕ sát biên gi¾i Miên - Vi®t thuµc tïnh Tây Ninh. Ngoài quân cäng Sài Gòn, Bªn LÑc và Long An là các cån cÑ Häi Quân l¾n thuµc vùng III Sông Ngòi v¾i nhi«u giang ðînh ðü loÕi n¢m sát chân c¥u có th¬ nhìn th¤y t× Qu¯c Lµ 4.

2. TÕi Vùng IV Chiªn Thu§t

Bµ Tß L®nh Vùng IV Sông Ngòi ð£t tÕi Bªn Ninh Ki«u, C¥n Th½ (Tây Ðô). Ðây là mµt ðÕi ð½n v¸ n°ng c¯t hoÕt ðµng trong sông cüa Häi Quân mà ð½n v¸ chiªn ð¤u cån bän là các Giang Ðoàn Xung Phong, nhæng ð½n v¸ Häi Quân kÏ cñu nh¤t b¡t ngu°n t× các Häi Ðoàn ðã t×ng chiªn ð¤u tÕi B¡c Vi®t, ðßþc ng߶i Pháp chuy¬n giao cho Häi Quân VNCH vào các nåm 1953 - 1954. Sau này, khi nói t¾i Giang Ðoàn Xung Phong, các quân nhân Häi Quân th߶ng nghî ngay t¾i Vùng IV Sông Ngòi v¾i các giòng sông quen thuµc nhß Ti«n Giang, H§u Giang, Cái L¾n, Cái Bé, Ông Яc, Gành Hào v.v... cùng nhæng con kinh n±i tiªng nhß Ð°ng Tiªn, Mang Thít, Chþ GÕo, Mö Cày, Xà No, Cái S¡n, Giang Thành v.v...

III. Giang Ðoàn Xung Phong

Ngay t× khi m¾i thành l§p, Vùng IV Sông Ngòi ðã có 4 Giang Ðoàn Xung Phong ðßþc ph¯i trí nhß sau:

1. Giang Ðoàn 21 Xung Phong

Ðóng tÕi MÛ Tho, g¥n B¡c RÕch Mi­u trên ð߶ng ði sang Kiªn Hòa. Vùng hoÕt ðµng g°m khu vñc Ti«n Giang, Kinh Chþ GÕo (MÛ Tho), Sông Hàm Luông (Kiªn Hòa), CØa Ti¬u v.v...

2. Giang Ðoàn 23 Xung Phong

Ðóng tÕi Vînh Long, g¥n B¡c C± Chiên I trên ð߶ng ði sang qu§n Chþ Lách. Vùng hoÕt ðµng bao g°m sông C± Chiên, Cao Lãnh, аng Tháp M߶i v.v...

3. Giang Ðoàn 25 Xung Phong

Ðóng tÕi C¥n Th½, g¥n bªn Ninh Ki«u, chung v¾i Bµ Tß L®nh Vùng IV Sông Ngòi. Vùng hoÕt ðµng g°m khu vñc Ti«n Giang, BÕc Liêu, Cà Mau v.v...

4. Giang Ðoàn 26 Xung Phong

Ðóng tÕi Long Xuyên, g¥n công viên Nguy­n Du. Vùng hoÕt ðµng bao g°m khu vñc Sa Ðéc, Vàm Nao, Chþ M¾i, Châu Яc, Tân Châu, H°ng Ngñ lên t§n biên gi¾i Miên - Vi®t.

Nhæng vùng hoÕt ðµng trên chï ðßþc phân chia theo lý thuyªt vì trên thñc tª, tùy theo nhu c¥u hành quân, các Giang Ðoàn th߶ng ðßþc du di ði«u ðµng tång phái hay xu¤t phái. Sau này, có thêm mµt s¯ Giang Ðoàn Xung Phong ðßþc thành l§p ð¬ ðáp Ñng v¾i ðòi höi cüa chiªn tr߶ng. Thí dø nhß là Giang Ðoàn 27 Xung Phong ðóng chung h§u cÑ v¾i Giang Ðoàn 21 Xung Phong tÕi MÛ Tho ð¬ tr· thành Liên Giang Ðoàn 21/33 Xung Phong. Giang Ðoàn 31 Xung Phong ðóng chung h§u cÑ v¾i Giang Ðoàn 23 Xung Phong tÕi Vînh Long ð¬ tr· thành Liên Giang Ðoàn 23/31 Xung Phong và Giang Ðoàn 29 Xung Phong ðóng chung v¾i Giang Ðoàn 25 Xung Phong tÕi C¥n Th½ ð¬ tr· thành Liên Giang Ðoàn 25/29 Xung Phong.

M²i Giang Ðoàn Xung Phong có bäng c¤p s¯ tß½ng ðß½ng v¾i mµt Ti¬u Ðoàn Bµ Binh và ðßþc trang b¸ nhi«u loÕi giang ðînh có công døng khác nhau nhß mµt hÕm ðµi trong sông. S¯ giang ðînh tiêu chu¦n ðßþc li®t kê ðÕi cß½ng nhß sau:

- 6 Ti¬u V§n Ðînh (LCVP - Landing Craft Vehicle Personnel): Ðây là loÕi t¥u mûi b¢ng, vö g², mµt máy, có th¬ ch· ðßþc ch×ng mµt trung ðµi bµ binh, v¾i cØa ð± bµ m· xu¯ng, kéo lên ðßþc b¢ng giây cáp. Tuy nhiên, các LCVP cüa Giang Ðoàn Xung Phong ðã ðßþc biªn cäi v¾i cØa ð± bµ ðßþc hàn kín. Nhæng giang ðînh này không còn ðßþc dùng ð¬ ch· quân mà ðßþc dùng ð¬ rà mìn trong sông, nh¤t là trong nhæng kinh, rÕch nhö. V« höa lñc, m²i LCVP ðßþc trang b¸ mµt ðÕi bác 20 ly trß¾c mûi, hai ðÕi liên 30 bên hông và mµt ðÕi liên 30 trên mui tÕi phòng lái. Thüy thü ðoàn LCVP g°m 4 ng߶i. LCVP th߶ng hoÕt ðµng t×ng c£p ð¬ y¬m trþ lçn nhau.

- 6 Ti¬u Giáp Ðînh (FOM): Vö s¡t, mûi nh÷n, mµt máy, v§n t¯c cao, v§n chuy¬n l© làng nhß Khu Trøc HÕm trong hÕm ðµi. M²i FOM ðßþc trang b¸ mµt ðÕi liên 50 trß¾c mûi, hai ðÕi liên 30 bên hông và mµt ðÕi liên 30 trên mui g¥n phòng lái. Thüy thü ðoàn FOM g°m 4 ng߶i và cûng hoÕt ðµng t×ng c£p nhß LCVP.

- 6 Trung V§n Ðînh (Landing Craft Medium LCM-6): Ðây là loÕi giang ðînh mûi b¢ng, hai máy v¾i cØa ð± bµ kéo b¢ng máy, có th¬ ch· ch×ng mµt ðÕi ðµi bµ binh. Vû khí trang b¸ g°m mµt ðÕi bác 20 ly phía sau lái, hai ðÕi bác 20 ly bên hông và hai ðÕi liên 30 trong phòng lái.

- 1 Giang Ðînh Chï Huy và Truy«n Tin (Monitor Commandement): Ðây là loÕi giang ðînh LCM-6 biªn cäi, có phòng ngü sî quan, máy truy«n tin ð¬ ð£t bµ chï huy hành quân. Vû khí trang b¸ g°m mµt h¥m súng c¯i 81 ly ð£t dß¾i lòng t¥u, mµt ðÕi bác 20 ly phía sau lái và hai ðÕi liên 30 trong phòng lái.

- 1 Thiªt Giáp Ðînh (Monitor Combat): Cûng là loÕi LCM-6 biªn cäi, nhßng v¾i vö s¡t d¥y h½n v¾i pháo tháp ðÕi bác 40 ly g¡n trß¾c mûi chung v¾i ðÕi liên 50. Ngoài ra, còn có mµt ðÕi bác 20 phía sau lái, 2 ðÕi liên 50 bên hông và mµt h¥m súng c¯i 81 ly gi¯ng nhß Giang Ðînh Chï Huy và Truy«n Tin. Thiªt Giáp Ðînh có höa lñc mÕnh nh¤t trong các giang ðînh và ðßþc coi nhß Thiªt Giáp HÕm trong sông.

Theo tiêu chu¦n, m²i Giang Ðoàn Xung Phong có ch×ng 20 giang ðînh ðü loÕi, ðßþc t± chÑc tß½ng tñ nhß mµt hÕm ðµi ngoài bi¬n. Sau này, ða s¯ các s¯ Giang Ðoàn ðßþc trang b¸ loÕi giang ðînh RPC (River Patrol Craft) hai máy ð¬ thay thª cho mµt s¯ FOM cû kÛ b¸ phª thäi và còn thêm loÕi LCM-8 có khä nång ch· Thiªt V§n Xa và ðÕi bác cüa Pháo Binh. Mµt s¯ ð½n v¸ còn có t¾i 2 Monitor Combat hay Commandemant. Tuy s¯ lßþng và loÕi Giang Ðînh có th¬ không gi¯ng nhau, nhßng tñu chung, m²i Giang Ðoàn ð«u có khä nång tác chiªn gi¯ng nhau, có th¬ thñc hi®n nhæng cuµc hành quân ph¯i hþp thüy-bµ bi®t l§p v¾i khoäng 1 Ti¬u Ðoàn Bµ Binh.

IV. Giang Ðoàn 26 Xung Phong

Ðây là mµt trong nhæng ð½n v¸ chuyên hoÕt ðµng trong sông kÏ cñu nh¤t cüa Häi Quân VNCH. Các giang ðînh cüa Giang Ðoàn này ph¥n l¾n ðã tham chiªn tÕi các m£t tr§n l×ng danh · B¡c Vi®t trß¾c nåm 1954 trong th¶i kÏ chiªn tranh Vi®t - Pháp. Ti«n thân cüa Giang Ðoàn 26 Xung Phong là các Dinassault cüa Pháp ðã t×ng ðóng nhæng vai trò vô cùng quan yªu tÕi các chiªn tr߶ng n±i tiªng Sông Lô, Vi®t Trì, Nam иnh, Thái Bình, Ninh Bình, Phát Di®m, Sông Ðáy v.v...

H§u cÑ cüa Giang Ðoàn 26 Xung Phong ð£t tÕi trÕi Vân аn thuµc tïnh Long Xuyên, mµt th¸ tr¤n xinh ð©p, hi«n hòa n¢m ven b¶ sông H§u. Vùng hoÕt ðµng cüa ð½n v¸ bao g°m các tïnh An Giang, Sa Ðéc, Cao Lãnh và Châu Яc lên t¾i t§n mi«n biên gi¾i Miên - Vi®t. Tuy ch¸u trách nhi®m tÕi vùng có ðông tín ð° Hòa Häo tß½ng ð¯i an ninh, nhßng giang ðînh cüa ð½n v¸ th߶ng phäi phân tán và xé lë ð¬ có th¬ tu¥n ti­u khu vñc trách nhi®m khá rµng l¾n có nhi«u sông rÕch, ho£c ph¯i hþp hành quân thüy - bµ hay y¬m trþ, tiªp tª cho các ð°n bót hëo lánh ven sông. Các giang ðînh luôn luôn tång phái th߶ng trñc tÕi vùng biên gi¾i Miên - Vi®t thuµc các qu§n Tân Châu - H°ng Ngñ hay tïnh Châu Яc. Ngoài ra, ðôi khi vì nhu c¥u hành quân, mµt s¯ giang ðînh còn ðßþc tång c߶ng ph¯i hþp v¾i Giang Ðoàn 25 ðóng tÕi C¥n Th½ ð¬ ph¯i hþp hành quân v¾i Sß Ðoàn 21 Bµ Binh tÕi các vùng Cà Mau, Chß½ng Thi®n, RÕch Giá v...

Vào khoäng ð¥u th§p niên 1970, cùng v¾i chß½ng trình t¯i tân hóa và bành trß¾ng cüa Häi Quân, Long Xuyên tr· thành mµt Cån CÑ Häi Quân l¾n. Giang Ðoàn 26 Xung Phong vçn tiªp tøc trú ðóng tÕi ðây, chung h§u v¾i các ð½n v¸ bÕn m¾i ðßþc thành l§p nhß Ti«n Doanh Y¬m Trþ, B®nh Xá, Giang Ðoàn Tu¥n Thám v.v...

V. Cµng Quân Phong Töa H°ng Ngñ

H°ng Ngñ (Xem Bän а H°ng Ngñ) là mµt qu§n lÜ cñc B¡c cüa tïnh Kiªn Phong, n¢m trên b¶ Ðông cüa Sông CØu Long. Chï có mµt con ð߶ng bµ duy nh¤t n¯i li«n v¾i tïnh lÜ Cao Lãnh, xuyên qua kinh аng Tiªn và qu§n Kiªn Vån. Яi di®n v¾i qu§n lÜ là cù lao Long Khánh trù phú, dân cß ðông ðúc v¾i nhæng v߶n cây trái xum xuê, r§m rÕp. Уc bi®t, möm B¡c cüa Cù Lao và vùng ð¤t b°i do phù sa cüa Sông CØu Long tích tø hàng nåm. Trên ð¥u doi này có mµt ngôi ðình c± không biªt ðßþc xây c¤t t× bao gi¶ t÷a lÕc trên mµt thª ð¤t cao nhß mµt ng÷n ð°i. T× ngôi ðình c± hoang v¡ng, ng߶i ta có th¬ quan sát ðßþc mµt vùng sông nß¾c mênh mông bát ngát v¾i nhæng b¶ sông cát tr¡ng, nß¾c trong xanh, phong cänh hùng vî hæu tình tuy®t ð©p.

Ranh gi¾i cüa qu§n H°ng Ngñ v« phía B¡c và Ðông B¡c g°m vùng biên gi¾i Miên - Vi®t, chÕy dài t¾i t§n ti«n ð°n biên phòng Cái Cái giáp ranh tïnh Kiªn T߶ng (Mµc Hóa). Phía Tây là sông CØu Long giáp qu§n Chþ M¾i thuµc tïnh An Giang (Long Xuyên). V« phía Tây B¡c, n¢m trên b¶ Tây cüa sông CØu Long chï cách H°ng Ngñ ch×ng 5, 6 cây s¯ là qu§n Tân Châu cûng thuµc tïnh An Giang. TÕi Tân Châu có mµt ð½n v¸ Häi Quân là Giang Ðoàn 58 Tu¥n Thám tr¤n ðóng, Phía Nam giáp kinh аng Tiªn v¾i khu vñc Phß¾c Xuyên trong vùng аng Tháp M߶i n±i tiªng chÕy dài t¾i qu§n Kiªn Vån.

H°ng Ngñ chiªm ð¸a thª quan tr÷ng n¢m ngay yªt h¥u thüy lµ sông CØu Long và ch£n ð߶ng xâm nh§p cüa Cµng Quân t× Cam B¯t tràn xu¯ng. Ph¥n l¾n nhæng ð°n bót thuµc Chi Khu H°ng Ngñ ð«u n¢m d÷c ven sông và vùng biên gi¾i ð¬ có th¬ phát hi®n và ngån ch£n m÷i di chuy¬n cüa ð¸ch quân. Vì ð¸a thª g°m nhi«u sông, kinh, rÕch l¾n nhö nên thông th߶ng có mµt ð½n v¸ Häi Quân thuµc Vùng IV Sông Ngòi tång phái ð¬ lo vi®c hành quân, phòng thü cûng nhß tiªp tª cho các ð°n bót ven sông.

Vào khoäng tháng 3 nåm 1973, chiªn cuµc tÕi Mi«n Nam Vi®t Nam tr· nên vô cùng sôi ðµng sau nhæng cuµc c߶ng t§p cüa Cµng Quân vào kh¡p 4 vùng Chiªn Thu§t sau Mùa Hè Ðö LØa 1972. Bên qu¯c gia láng gi«ng Cam B¯t, sñ tranh ch¤p cûng ðã t¾i giai ðoÕn quyªt li®t mµt m¤t mµt còn. Cµng quân chiªm ðßþc ßu thª, c¡t ðÑt ð߶ng tiªp v§n quan tr÷ng t× häi cäng Sihanoukville (Kompong Som) v« thü ðô Nam Vang. Phi tr߶ng Pocheng Tong n¢m trong t¥m ðÕn pháo kích nên phi c½ tiªp v§n lên xu¯ng r¤t nguy hi¬m và khó khån. Có th¬ nói Nam Vang ðã b¸ Cµng quân vây ch£t khiªn m÷i quân døng, vû khí, ðÕn ðßþc v.v... cûng nhß m÷i nhu yªu ph¦m nhß gÕo, d¥u nh¾t v.v... t¯i c¥n cho sñ s¯ng còn cüa chính quy«n Lon Nol không th¬ nào ðßa l÷t vào thü ðô Cam B¯t b¢ng ð߶ng bµ cûng nhß ð߶ng hàng không.

Vì v§y, phß½ng ti®n duy nh¤t còn lÕi ð¬ tiªp tª cho Cam B¯t là sông CØu Long. Thüy lµ này chÕy dài t× cØa bi¬n Vûng T¥u, qua b¡c MÛ Thu§n, H°ng Ngñ, Tân Châu trong lãnh th± VNCH vßþt bªn phà Neak Luoeng t¾i thü ðô Nam Vang. Thüy lµ t× Vûng Tàu lên ðªn biên gi¾i Miên - Vi®t thuµc các qu§n Tân Châu, H°ng Ngñ dài khoäng 150 häi lý. Các t¥u bi¬n t× Vûng t¥u lên Nam Vang th߶ng neo nghï ðêm tÕi Ngã Ba Ðèn Ðö g¥n B¡c MÛ Thu§n thuµc tïnh Vînh Long trß¾c khi ngßþc giòng CØu Long tiªp tøc cuµc hành trình. Lên ðªn Tân Châu, các thß½ng thuy«n lÕi ng×ng mµt l¥n næa neo nghï ðêm ð¬ quan thuª và thay ð±i hoa tiêu trß¾c khi vßþt biên gi¾i sang Cam B¯t. Ði¬m neo cu¯i cùng cüa các thß½ng thuy«n trong lãnh th± Vi®t Nam này là ngã ba sông ngay trß¾c qu§n Tân Châu.

Biªt ðßþc sông CØu Long là ð߶ng huyªt mÕch duy nh¤t còn lÕi có th¬ giúp cho chính quy«n Lon Nol và cä nu¾c Cam B¯t s¯ng thoi thóp, Cµng quân quyªt ð¸nh m· mµt chiªn d¸ch l¾n nh¢m bóp ngh©t thüy lµ tiªp v§n sinh tØ này b¢ng cách chiªm giæ khu vñc qu§n H°ng Ngñ. Nªu thành công, Cµng quân s¨ c¡t ðÑt ðßþc thüy lµ qua Nam Vang, và th×a th¡ng, chúng có th¬ tràn sâu xu¯ng vùng Kiªn T߶ng - Mµc Hóa ð¬ tÕo áp lñc d÷c Qu¯c Lµ 4 thuµc khu vñc tïnh иnh Tu¶ng là trøc lµ t¯i quan tr÷ng t× Vùng IV v« thü ðô Sài Gòn.

Ь thñc hi®n ý ð°, kh·i ð¥u, Cµng quân dàn mµt lñc lßþng chü lñc quân khá hùng h§u d÷c theo vùng biên gi¾i Miên - Vi®t thuµc các tïnh Kiªn Phong, Châu Яc, An Giang và RÕch Giá ð¬ nghi binh và tÕo áp lñc. Яi di®n bên ph¥n ð¤t Cam B¯t, khu vñc thuµc các tïnh Prey Veng, Kandal và Takeo cûng b¸ chúng tràn ng§p. Lúc ðó, vào ð¥u nåm 1973, lñc lßþng Vi®t Cµng tÕi vùng này có t¾i 11 Trung Ðoàn chü lñc cµng thêm quân Khmer ðö. NgoÕi tr× t× 3 t¾i 4 Trung Ðoàn ðßþc ph¯i trí trong ph¥n ð¤t Cam B¯t nh¢m møc ðích c¥m chân lñc lßþng cüa Lon Nol, t¤t cä nhæng ð½n v¸ còn lÕi ð«u ðßþc xØ døng ð¬ t¤n công vào khu vñc H°ng Ngñ.

Vì v§y, tình hình khu vñc sông CØu Long sát biên gi¾i Miên - Vi®t thuµc khu vñc H°ng Ngñ tr· nên vô cùng tr¥m tr÷ng vì ðôi bên ð«u quyªt tâm dành quy«n ki¬m soát khu vñc có t¥m mÑc chiªn lßþc vô cùng quan yªu này. Cµng quân dùng toàn lñc c¡t ðÑt thüy lµ sông CØu Long ð¬ cô l§p Cam B¯t và cüng c¯ các trøc xâm nh§p vào Vi®t Nam qua ngä biên gi¾i. Phía Hoa KÏ không còn cách nào khác, phäi tiªp tøc tiªp tª cho Cam B¯t b¢ng m÷i giá. Lúc ðó, ða s¯ các lñc lßþng tác chiªn Hoa KÏ ð«u ðã rút khöi Vi®t Nam trong khuôn kh± thöa ß¾c ngßng b¡n Paris. Mµt s¯ ít còn lÕi còn b¸ các ðÕo lu§t Cooper - Church cüa Qu¯c Hµi Hoa KÏ ngån c¤m không ðßþc than dñ các cuµc hành quân bµ chiªn ngoài biên gi¾i Vi®t Nam. Vì v§y, chï còn các ð½n v¸ QLVNCH ð¬ ngån ch£n ð߶ng xâm nh§p ng߶i và vû khí cüa ð¸ch quân, và cûng ð¬ bäo v® thüy lµ CØu Long ð¬ vi®c tiªp tª cho ð°ng minh Cam B¯t không b¸ ngßng tr®.

Cµng quân m· ð¥u chiªn d¸ch b¢ng cách phong töa, tÕo áp lñc n£ng n« mong ðánh chiªm qu§n H°ng Ngñ, mµt th¸ tr¤n nhö n¢m ngay trên cØa rÕch H°ng Ngñ ð± vào sông CØu Long. Nhß trên ðã nói, nªu chiªm ðßþc H°ng Ngñ, không nhæng chúng s¨ khóa ch£t ðßþc yªt h¥u cüa thüy lµ CØu Long t× Vi®t Nam sang Cam B¯t, mà ð°ng th¶i cûng m· rµng ðßþc ð¸a bàn hoÕt ðµng và cánh cØa xâm nh§p t× Cam B¯t vào khu vñc аng Tháp M߶i khiªn Qu¯c Lµ 4 t× H§u Giang v« thü ðô Sài Gòn cûng b¸ ðe d÷a.

Vào tháng 3 nåm 1973, Cµng quân t§p trung mµt lñc lßþng ðông ðäo lên t¾i c¤p Sß Ðoàn ð¬ tiªn chiªm møc tiêu H°ng Ngñ. Bµ chï huy chiªn d¸ch cüa Cµng quân ðóng tÕi khu vñc H§u C¥n 704 thuµc tïnh Prey Veng bên Cam B¯t, giáp ranh tïnh Kiªn Phong. Các ð½n v¸ Cµng quân g°m Trung Ðoàn 207 thuµc Công Tr߶ng 6, Trung Ðoàn 174 thuµc Công Tr߶ng 5, Trung Ðoàn 272 thuµc Công Tr߶ng 9 (theo tin tình báo, thành ph¥n còn lÕi cüa Công Tr߶ng 9 vçn còn l¦n qu¦n tÕi khu vñc r×ng cao su Michelin (D¥u Tiªng) thuµc Quân Khu III) và mµt ð½n v¸ pháo thuµc Trung Ðoàn Pháo 75. So sánh lñc lßþng ðôi bên, Cµng quân hoàn toàn chiªm ßu thª, v×a ðông quân, v×a di ðµng, lÕi có pháo t¥m xa hÕng n£ng y¬m trþ. Lñc lßþng phòng thü qu§n H°ng Ngñ nhö bé không có Chü Lñc Quân, chï có иa Phß½ng Quân, Nghîa Quân c½ hæu và mµt s¯ giang ðînh thuµc Giang Ðoàn 26 Xung Phong tång phái phòng thü. Ngoài ra, v¾i nhæng ð°n bót c¯ ð¸nh phòng thü s½ sài, các ð½n v¸ c½ hæu cüa Chi Khu H°ng Ngñ là møc tiêu rõ ràng và m°i ngon cho ðÕn pháo binh Vi®t Cµng. Chï có nhæng giang ðînh Häi Quân tång phái v¾i khä nång di ðµng và höa lñc mÕnh tr¤n giæ m£t sông m¾i có khä nång ch¯ng trä và làm khó d­ ðßþc ð¸ch quân.

Trung Ðoàn 207 cüa Cµng quân ðßþc xØ døng làm n² lñc xung kích chính vßþt biên gi¾i ðánh thÆng vào H°ng Ngñ. Lþi døng yªu t¯ b¤t ng¶ và höa lñc mÕnh, ð¸ch quân dùng chiªn thu§t Ti«n Pháo H§u Xung và Bi¬n Ng߶i tràn ng§p mµt s¯ ð°n bót hëo lánh g¥n biên gi¾i hay d÷c theo kinh rÕch do иa Phß½ng Quân và Nghîa Quân thuµc Chi Khu H°ng Ngñ tr¤n ðóng. Ða s¯ nhæng ð°n bót khác n¢m sâu h½n trong lãnh th± Vi®t Nam tuy chßa b¸ ðánh chiªm nhßng cûng b¸ Cµng quân bao vây, cô l§p và uy hiªp n£ng n« khiªn vi®c tång vi®n hay tiªp tª h¥u nhß không th¬ thñc hi®n n±i.

Tuy b¸ lñc lßþng ð¸ch quân có höa lñc mÕnh và ðông h½n g¤p bµi t¤n công b¤t ng¶, các chiªn sî иa Phß½ng Quân và Nghîa Quân c½ hæu thuµc Chi Khu H°ng Ngñ lþi døng ð¸a hình quen thuµc ðã ch¯ng trä hæu hi®u, tÕm th¶i ch£n ðßþc bß¾c tiªn cüa ð¸ch quân vào qu§n lÜ. Nhßng trß¾c lñc lßþng ðông ðäo cüa quân chính qui B¡c Vi®t, phía VNCH chï có nhæng ð½n v¸ c½ hæu cüa Chi Khu ch¯ng giæ nên tình hình r¤t kh¦n trß½ng, qu§n H°ng Ngñ có th¬ b¸ m¤t b¤t cÑ lúc nào. Càng ngày, vòng vây cüa Cµng quân càng xiªt ch£t. Chúng b¡n hàng tråm höa ti­n 122 ly vào qu§n lÜ gây thi®t hÕi n£ng n« v« nhân mÕng cûng nhß tài sän cüa dân chúng. Qu§n Trß·ng H°ng Ngñ là Thiªu Tá Thái Lê Trß½ng, mµt sî quan trë, xu¤t s¡c trß¾c ðây thuµc Sß Ðoàn 9 Bµ Binh, tuy ðã anh dûng ði«u ðµng các ð½n v¸ trñc thuµc ch¯ng trä, nhßng trß¾c tình trÕng tuy®t v÷ng, ðã liên tiªp yêu c¥u Ti¬u Khu Kiªn Phong xin Chü Lñc Quân tång vi®n kh¦n c¤p.

Trong lúc ðó, v« phía Hoa KÏ, các Pháo Ðài Bay B-52 và các phi c½ chiªn lßþc liên tiªp dµi bom vào các v¸ trí Cµng quân d÷c theo b¶ Ðông sông CØu Long t× biên gi¾i Miên - Vi®t t¾i Nam Vang ð¬ ngån ch£n ð¸ch phong töa thüy lµ. Nhæng tr§n dµi bom nay ðã gây thi®t hÕi khá n£ng cho lñc lßþng Cµng quân trên ð߶ng ðánh chiªm H°ng Ngñ khiªn ðà tiªn cüa chúng b¸ ch§m lÕi ph¥n nào. Уc bi®t, trong cuµc oanh tÕc cüa Pháo Ðài Bay B-52 vào ngày 20 tháng 3, Cµng quân phäi b¡t dân dùng xe bò ch· ði hàng tråm xác chªt và mùi tØ khí vçn còn n°ng n£c cä tu¥n sau ðó.

Trong khi ch¶ ðþi quân bµ chiªn t¾i tång vi®n, Ti¬u Khu Kiªn Phong yêu c¥u Häi Quân tiªp Ñng ð¬ ngån ch§n Cµng quân tràn qua sông CØu Long cûng nhu RÕch H°ng Ngñ ðánh chiªm qu§n lÜ. Nhßng lñc lßþng Häi Quân thuµc Vùng IV Sông Ngòi lúc ðó chï có Giang Ðoàn 31 Xung Phong ðã tång phái chi Ti¬u Khu Kiªn Phong, lÕi ðang b§n hành quân tÕi vùng аng Tháp M߶i giáp ranh tïnh иnh T߶ng nên không giúp ðÞ gì ðßþc. Vì v§y, mµt phân ðµi giang ðînh thuµc Giang Ðoàn 26 Xung Phong ðang hoÕt ðµng v¾i Chi Khu Tân Châu thuµc tïnh An Giang li«n ðßþc ði«u ðµng ðªn tång vi®n chi Chi Khu H°ng Ngñ. Tuy chï có mµt s¯ giang ðînh nhßng phân ðµi này ðã ngày ðêm tu¥n ti­u, phøc kích, b¡n chìm nhi«u xu°ng ch· quân cüa ð¸ch mßu toan di chuy¬n t× b¶ Ðông sông CØu Long sang cù lao Long Khánh. Vì v§y, áp lñc cüa Cµng quân tß½ng ð¯i giäm vì mµt g÷ng kìm t¤n công cüa ð¸ch quân ðã b¸ Häi Quân bë gçy.

Nhßng nhæng cuµc dµi bom cüa Không Quân Hoa KÏ cµng thêm sñ y¬m trþ ban ð¥u tÕi các vùng ven sông r¤t ð¡c lñc cüa Häi Quân cûng chï có th¬ giúp các ð½n v¸ иa Phß½ng Quân và Nghîa Quân tÕm th¶i c¥m cñ. Vi®n quân cüa ð¸ch tñ do tràn qua vùng biên gi¾i bö ngö m²i ngày mµt tiªn g¥n møc tiêu t× hß¾ng sâu trong nµi ð¸a khiªn tình hình lÕi thêm kh¦n trß½ng. Mµt l¥n næa, Thiªu tá Trß½ng lÕi h¯i thúc Ti¬u Khu Kiªn Phong xin tång vi®n g¤p.

VI. Giang Ðoàn 26 Xung Phong Tham Chiªn

(Xem Phóng а Hành Quân)

Trß¾c tình thª m²i lúc m²i nguy ng§p mµt m¤t mµt còn cüa Chi Khu H°ng Ngñ, Ti¬u Khu Kiªn Phong vµi liên lÕc v¾i Quân Ðoàn IV tÕi C¥n Th½ ð¬ c¥u cÑu. Nhßng lúc ðó, các ð½n v¸ bµ binh thuµc Sß Ðoàn 9 là ðÕi ð½n v¸ chü lñc ch¸u trách nhi®m lãnh th± Ti¬u Khu Kiªn Phong ðang b§n tham chiªn tÕi các m£t tr§n khác nên không th¬ nào tiªp vi®n k¸p th¶i. Mµt l¥n næa, Häi Quân lÕi ðäm ðang tr÷ng trách. Theo yêu c¥u kh¦n c¤p cüa Quân Ðoàn IV, Bµ Tß L®nh Häi Quân Vùng IV Sông Ngòi do Häi Quân ÐÕi Tá Vû Ðình Ðào (sau này ðßþc vinh thång Phó Ы Яc) chï huy, li«n tÑc t¯c ra l®nh Giang Ðoàn 26 Xung Phong rút t¤t cä các giang ðînh ðang tång phái · các n½i khác v« t§p trung tÕi h§u cÑ Long Xuyên ch¶ l®nh. Sau ðó, toàn bµ Giang Ðoàn do Häi Quân Thiªu Tá Tr¥n в C¦m chï huy li«n ðßþc ði«u ðµng lên chiªn tr߶ng H°ng Ngñ, cùng v¾i toán giang ðînh ðang hoÕt ðµng tÕi ðó ð¬ tång c߶ng lñc lßþng phòng thü Chi Khu H°ng Ngñ.

Ngay khi t¾i vùng hành quân, các giang ðînh cüa Giang Ðoàn 26 Xung Phong ðã phäi trñc tiªp ðß½ng ð¥u v¾i höa lñc n£ng n« cüa Cµng quân t× hai b¶ sông ch¶ sÇn. Ðoán biªt trß¾c các giang ðînh Häi Quân là lñc lßþng tång vi®n duy nh¤t, ð¸ch quân ðào sÇn các h¥m h¯, công sñ kiên c¯ b¯ trí súng n£ng bên b¶ sông ð¬ ngån ch§n. R¤t may, khúc sông CØu Long quanh H°ng Ngñ khá rµng nên chúng không gây ðßþc thi®t hÕi nào ðáng k¬. Theo kª hoÕch phòng thü hoÕch ð¸nh v¾i Chi Khu, các giang ðînh ðßþc xØ døng nhß nhæng ð°n bót di ðµng dàn d÷c theo b¶ sông nhß bÑc t߶ng thành ð¬ ngày ðêm b¡n ch£n, không cho ð¸ch quân di chuy¬n qua sông. Ngoài nhi®m vø ch£n ð¸ch, nhæng giang ðînh này còn ðäm trách vi®c y¬m trþ höa lñc cûng nhß tän thß½ng và tiªp tª cho các ð°n bót ven sông ðã b¸ ð¸ch vây hãm t× lâu.

V¾i sñ chiªn ð¤u quä cäm cüa các ð½n v¸ иa Phß½ng Quân và Nghîa Quân c½ hæu thuµc Chi Khu H°ng Ngñ, cµng v¾i các giang ðînh thuµc Giang Ðoàn 26 Xung Phong ngày ðêm tu¥n ti­u và y¬m trþ r¤t hæu hi®u, Cµng quân tÕm th¶i b¸ ch§n ðÑng. Mûi dùi quan tr÷ng cüa ð¸ch quân toan ðánh b÷c vào s߶n phía Tây cüa Chi Khu H°ng Ngñ b¸ Häi Quân bë gçy vì chúng không th¬ vßþt qua sông, do ðó ð¸ch chßa th¬ chiªm ðßþc qu§n lÜ. Tuy m£t Tây ðã có Häi Quân tr¤n giæ nên tÕm th¶i ±n ð¸nh, nhßng tình hình tÕi m£t B¡c lÕi tr· nên vô cùng nguy ng§p vì ð¸ch quân ðã tiªn sát b¶ rÕch H°ng Ngñ, chì còn cách Chi Khu vài ba cây s¯. Hàng ngày, Cµng quân dùng ðü m÷i loÕi vû khí, k¬ cä súng b¡n thÆng pháo kích vào H°ng Ngñ. Các giang ðînh án ngæ trên m£t sông ð¬ ch£n ð¸ch cûng b¸ nh¡m b¡n dæ dµi.

VII. Lñc Lßþng VNCH Tång Vi®n

Mãi t¾i khoäng trung tu¥n tháng 4 nåm 1973, Sß Ðoàn 9 Bµ Binh m¾i tß½ng ð¯i ränh tay · nhæng m£t tr§n khác nên ði«u ðµng Trung Ðoàn 15 Bµ Binh và Chi Ðoàn 2 Thiªt Quân V§n t¾i tång vi®n. Sß Ðoàn 9 Bµ Binh lúc ðó do Chu¦n Tß¾ng Tr¥n Bá Di chï huy, còn Trung Ðoàn 15 Bµ Binh do ÐÕi tá H° Ng÷c C¦n làm Trung Ðoàn Trß·ng. Vào cu¯i tháng 4 nåm 1975, ÐÕi Tá C¦n là Tïnh Trß·ng Chß½ng Thi®n, ðã chiªn ð¤u t¾i viên ðÕn cu¯i cùng. Ông b¸ Vi®t Cµng b¡t ðßa v« xØ tØ tÕi sân v§n ðµng C¥n Th½.

V« phía Häi Quân, mµt Liên Ðoàn Уc Nhi®m do Häi Quân Thiªu Tá Tr¥n Ng÷c Bích xu¤t thân khóa 11 Sî Quan Häi Quân Nha Trang chï huy cûng ðßþc g¤p rút thành l§p ð¬ ph¯i hþp ch£t ch¨ v¾i lñc lßþng Bµ Binh tÕi chiªn tr߶ng H°ng Ngñ. Liên Ðoàn này ðßþc ð£t dß¾i sñ ði«u ðµng cüa Lñc Lßþng Уc Nhi®m 212 tÑc là Lñc Lßþng Tu¥n Thám do Häi Quân ÐÕi Tá Nghiêm Vån Phú làm ð½n v¸ trß·ng. Liên Ðoàn Уc Nhi®m Häi Quân g°m có các ð½n v¸ sau ðây:

1. Giang Ðoàn 26 Xung Phong do Häi Quân Thiªu Tá Tr¥n в C¦m chï huy. нn v¸ này ðã tham chiªn t× trß¾c.

2. Mµt phân ðµi Giang T¯c Ðînh (PBR - Patrol Boat River) thuµc Giang Ðoàn 58 Tu¥n Thám do Thiªu Tá Tr¥n Thanh Khäi chï huy. Thành ph¥n còn lÕi cüa Giang Ðoàn này ðang tång c߶ng m£t tr§n Phß¾c Xuyên và Tuyên Nh½n trong vùng аng Tháp M߶i. H§u cÑ cüa Giang Ðoàn 58 Tu¥n Thám ð£t tÕi Tân Châu.

3. C½ Xß·ng HÕm 9613 do ÐÕi Úy C½ Khí Nguy­n Duy Tu® chï huy. Ðây không phäi là mµt chiªn hÕm có máy ð¬ tñ v§n chuy¬n mà chï là mµt c½ xß·ng sØa chæa và tiªp v§n n±i neo tÕi An Long ngay vàm kinh аng Tiªn. C½ Xß·ng HÕm này ðßþc dùng làm trÕm sØa chæa và tiªp v§n ti«n phß½ng cho các giang ðînh và cûng là n½i ð£t Bµ Chï Huy Liên Ðoàn Уc Nhi®m.

4. Ti«n Doanh Y¬m Trþ Chþ M¾i là cån cÑ tiªp v§n chính, ð°n trú tÕi Chþ M¾i thuµc tïnh Long Xuyên do Häi Quân Thiªu tá PhÕm Vån Tiêu xu¤t thân khóa 7 Sî Quan Häi Quân Nha Trang chï huy.

5. Giang Pháo HÕm 328 do Häi Quân Thiªu Tá Nguy­n Nhß Phú làm hÕm trß·ng. Thiªu Tá Phú xu¤t thân khóa 16 Tr߶ng Võ B¸ Ðà LÕt, nhßng ch÷n quân chüng Häi Quân sau khi t¯t nghi®p nên tiªp tøc theo h÷c khóa 13 Sî Quan Häi Quân Nha Trang. Chiªn hÕm này do Bµ Tß L®nh HÕm еi tång phái cho Bµ Tß L®nh Häi Quân Vùng IV Sông Ngòi.

Trong s¯ các ð½n v¸ Häi Quân k¬ trên, Giang Ðoàn 26 Xung Phong ðßþc coi là thành ph¥n chü lñc g°m toàn bµ 19 giang ðînh ðü loÕi tham chiªn, v¾i ð¥y ðü khä nång hành quân thüy bµ, y¬m trþ häi pháo, chuy¬n v§n, tu¥n ti­u, án ngæ cûng nhß tiªp tª. Các giang ðînh PBR có v§n t¯c cao, v§n chuy¬n l© làng th߶ng ðßþc xØ døng trong các cuµc tu¥n thám và phøc kích ban ðêm. Chiªn hÕm tång phái v¾i các loÕi ðÕi bác 76 ly và 40 ly ðäm trách nhi®m vø y¬m trþ höa lñc cho các ð½n v¸ hành quân.

Ngay khi lñc lßþng tång vi®n t¾i vùng hoÕt ðµng, các ð½n v¸ trß·ng l§p tÑc bàn thäo kª hoÕch giäi töa áp lñc ð¸ch trong vùng và nh¤t là quét sÕch ð¸ch quân b¯ trí tÕi b¶ Ðông sông CØu Long t× H°ng Ngñ lên t¾i biên gi¾i Miên - Vi®t. Lúc này, tuy lñc lßþng ð¸ch còn r¤t mÕnh vì chúng chiªm giæ khu vñc ven sông ngay phía b¡c Chi Khu, nhßng cán cân lñc lßþng ðôi bên không còn chênh l®ch nhi«u nhß trß¾c. H½n næa, các ð½n v¸ иa Phß½ng Quân và Nghîa Quân c½ hæu ðßþc tång vi®n và y¬m trþ hæu hi®u nên lên tinh th¥n, chiªn ð¤u r¤t hång hái.

VIII. Các Tr§n Ðánh Quan Tr÷ng

Liên tiªp trong khoäng th¶i gian ch×ng hai tháng (t× tháng 3 ðªn tháng 4 nåm 1973), các giang ðînh thuµc Giang Ðoàn 26 Xung Phong ðã tích cñc ðóng góp vào n² lñc bäo v® quân H°ng Ngñ ch¯ng lÕi áp lñc cüa Trung Ðoàn 207 Cµng quân. Ngoài nhi®n vø tu¥n ti­u th߶ng xuyên ð¬ ngån ch§n ð¸ch quân xâm nh§p b¢ng ð߶ng sông cûng nhß ph¯i hþp, y¬m trþ Trung Ðoàn 15 Bµ Binh và иa Phß½ng Quân, Nghîa Quân thuµc Chi Khu H°ng Ngñ, Giang Ðoàn 26 Xung Phong còn trñc tiªp tham dñ vào nhi«u tr§n ðánh l¾n quan tr÷ng.

1. Tr§n Ðánh TÕi RÕch H°ng Ngñ

Ngay khi Trung Ðoàn 15 thuµc Sß Ðoàn 9 Bµ Binh v×a ðªn vùng H°ng Ngñ, Thiªu Tá Thái Lê Trß½ng, Chi Khu Trß·ng ðã yêu c¥u các ð½n v¸ Bµ Binh và Häi Quân tång phái tìm m÷i cách ð¦y lui ð¸ch khöi b¶ B¡c rÕch H°ng Ngñ. Lý do vì tuy Cµng quân tuy không vßþt ðßþc con rÕch ð¬ ðánh chiªm Chi Khu, nhßng chúng vçn hàng ngày pháo kích vào quân H°ng Ngñ, gây thi®t hÕi n£ng n« cho dân chúng. RÕch H°ng Ngñ ån thông v¾i rÕch Cái Cái chÕy t¾i biên gi¾i Vi®t - Miên, rµng ch×ng 100 thß¾c, t× trß¾c t¾i nay vçn là "gi¾i tuyªn" cüa ðôi bên. Cµng quân tuy chiªm giæ ðßþc m£t B¡c nhßng không th¬ vßþt qua con rÕch vì b¸ các giang ðînh Häi Quân ch§n ðÑng. Trong khi ðó, lñc lßþng phòng thü tuy giæ ðßþc m£t Nam nhßng lÕi không có ðü lñc lßþng ð± bµ ð¬ ð¦y lui ð¸ch quân. Vùng chþ H°ng Ngñ n¢m · m£t Nam tuy chï cách Chi Khu ch×ng mµt cây s¯, nhi«u khi ðã ðßþc coi nhß vùng "sôi ð§u" vì ð¸ch quân xâm nh§p.

Sau khi ph¯i hþp v¾i Trung Ðoàn 15 BB và Chi Khu theo kª hoÕch hành quân, Giang Ðoàn 26 Xung Phong lãnh nhi®m vø dùng 4 LCM-6 ch· mµt Ti¬u Ðoàn Bµ Binh sang sông b¢ng hai ðþt. Khi nhi®m vø chuy¬n quân hoàn t¤t, các giang ðînh s¨ tu¥n ti­u, án ngæ và y¬m trþ cho lñc lßþng Bµ Binh càn quét b¶ B¡c. Chï Huy Trß·ng Giang Ðoàn 26 Xung Phong ch¸u trách nhi®m chï huy cuµc hành quân ð± bµ, Ti¬u Ðoàn Trß·ng Bµ Binh có nhi®m vø chï huy cánh quân sau khi ð± bµ ð¬ tiêu di®t ð¸ch quân trong vùng møc tiêu chï ð¸nh.

Ь các giang ðînh ch· quân üi bãi d­ dàng, Giang Ðoàn 26 Xung Phong ch÷n gi¶ ð± quân vào lúc h×ng sáng khi mñc thüy tri«u cao nh¤t ð¬ bµ binh có th¬ lên b¶ không b¸ tr· ngÕi và tràn vào møc tiêu cùng mµt lúc. H½n næa, vi®c nh§n quân vào lúc ban ðêm tÕi bãi üi ngoài b¶ sông CØu Long n¢m v« phía Nam Chi Khu H°ng Ngñ cûng có th¬ tránh ð¸ch pháo kích và khiªn chúng không th¬ quan sát hay ðoán biªt ý ð° hành quân.

Theo ðúng kª hoÕch, sau khi nh§n quân, ðoàn giang ðînh di chuy¬n d÷c theo b¶ Ðông sông CØu Long, qu©o phäi vào rÕch H°ng Ngñ ðúng gi¶ dñ trù. Tuy con rÕch rµng ch×ng 100 thß¾c, nhßng có r¤t nhi«u hàng ðáy cüa dân ðánh cá nên phäi di chuy¬n r¤t ch§m và khó khån. Mµt s¯ giang ðînh y¬m trþ g°m LCVP và FOM ði trß¾c dçn ð߶ng, vào sâu trong rÕch quá møc tiêu ch×ng ba cây s¯, g¥n mµt ð°n Nghîa Quân r°i tác xÕ dæ dµi quanh ð°n nhß ð¬ y¬m trþ höa lñc ð¬ làm kª hoÕch nghi binh. Các giang ðînh ch· quân theo sau vào ði¬m ð± quân ðúng lúc h×ng sáng. Chï trong vòng 15 phút, nØa Ti¬u Ðoàn Bµ Binh ðã lên b¶, thiªt l§p ð¥u c¥u an toàn. NØa Ti¬u Ðoàn còn lÕi ðßþc các LCM-6 ðßa thÆng t× b¶ Nam qua. Trong lúc lñc lßþng Bµ Binh chia thành nhi«u mûi tiªn chiªm các møc tiêu ðßþc chï ð¸nh trß¾c, các giang ðînh Häi Quân di chuy¬n qua b¶ Nam üi bãi räi rác ð¬ sÇn sàng y¬m trþ cho cánh quân ð± bµ khi c¥n.

Khi tr¶i v×a sáng rõ, Cµng quân t× các công sñ phòng thü kiên c¯ tuy b¸ b¤t ng¶ nhßng cûng ch¯ng trä dæ dµi. T×ng loÕt thßþng liên và AK b¡n x¯i xä vào các chiªn sî Bµ Binh ðang lån xä vào møc tiêu. Nhßng ð¸ch phän Ñng quá tr­, các chiªn sî Trung Ðoàn 15 ðã tiªn ðªn quá g¥n, t×ng trái lñu ðÕn, t×ng loÕt ðÕn M-79 th¦y vào h¥m h¯ cüa chúng khiªn nhi«u tên b¸ tan thây tÕi ch². Tr§n ðánh ch¾p nhoáng kéo dài khoäng mµt tiªng ð°ng h°, nguyên mµt Ti¬u Ðoàn Cµng quân coi nhß b¸ di®t g÷n. Tuy nhiên, còn mµt v¸ trí súng c¯i 82 ly ðßþc mµt t± thßþng liên và mµt toán B-40 y¬m trþ vçn còn hoÕt ðµng. Cä ba ± súng này b¯ trí theo hìng tam giác, liên hoàn y¬m trþ lçn nhau gây tr· ngÕi không ít cho các chiªn sî Bµ Binh, sau nhi«u ðþt xung phong b¸ thi®t hÕi khá n£ng nhßng vçn không sao tiêu di®t ðßþc.

TÕi b¶ rÕch phía Nam, trên giang ðînh chï huy n½i ð£t Bµ Chï Huy hành quân thüy bµ g°m Chï Huy Trß·ng Giang Ðoàn 26 Xung Phong và Ti¬u Ðoàn Trß·ng Bµ Binh, m÷i ng߶i ð«u nhìn th¤y rõ ràng toán Bµ Binh bò sát ð¤t lën vào g¥n v¸ trí cüa Cµng quân, nhßng các ± súng cüa chúng ð«u ðßþc chôn d¤u kÛ trong các công sñ ð¢p b¢ng ð¤t r¤t d¥y nên lñu ðÕn và M-79 không phá tan ðßþc. Vì v§y, sau nhi«u ðþt xung phong không nhæng vô hi®u quä, còn có mµt s¯ binh thß½ng vong. V¸ Ti¬u Ðoàn Trß·ng Bµ Binh nôn nóng ra l®nh cho binh sî tìm ðü m÷i cách t¤n công tiªp, nhßng vçn b¸ ch§n lÕi, còn thêm mµt s¯ binh sî v×a chªt v×a b¸ thß½ng k©t dß¾i l¢n ðÕn cüa ð¯i phß½ng. Ь tránh thi®t hÕi thêm cho lñc lßþng bÕn, Chï Huy Trß·ng Giang Ðoàn 26 Xung Phong ð« ngh¸ dùng súng c¯i 81 ly c½ hæu trên giang ðînh liên tiªp b¡n phü ð¥u vào møc tiêu ð¬ ð¸ch khó ngóc ð¥u lên quan sát, ð°ng th¶i cho Thiªt Giáp Ðînh "Monitor Combat" v¾i ðÕi bác 40 trñc xÕ s¨ b¤t th¥n tiªn sang bên kia sông, chï các møc tiêu ch×ng 300 thß¾c, dùng ðÕi bác 40 ly b¡n thÆng vào các ø ð¤t ð¬ san phÆng các ± súng ð¸ch. Tuy nhiên, vi®c xØ døng höa lñc Häi Quân b¡n thÆng này có th¬ gây thi®t hÕi cho s¯ bµ binh ðang n¢m k©t giæa møc tiêu và l¢n ðÕn Häi Quân.

Tuy kª hoÕch h½i nguy hi¬m, nhßng vì không còn lña ch÷n nào khác nên ðßþc ð°ng ý và thi hành ngay. Chiªc giang ðînh chï huy r¶i bãi üi tiªn ra giæa lòng rÕch, v×a chÕy th§t ch§m, v×a tác xÕ súng c¯i. Chiªc Thiªt Giáp Ðînh cûng l§p tÑc tiªn sang b¶ rÕch bên kia, pháo tháp 40 ði«u chïnh nh¡m thÆng vào møc tiêu trong khi kh¦u ðÕi liên 50 g¡n chung trong pháo tháp khÕc ðÕn liên h°i ð¬ m· ð߶ng. Khi ðã üi bãi vào v¸ trí thu§n ti®n, kh¦u 40 ly l§p tÑc b¡n t×ng loÕt ðÕn vào các ø ð¤t ð£t súng cüa ð¸ch quân. Vì khoäng cách không xa, v¸ trí cüa giang ðînh lÕi c¯ ð¸nh nên vi®c tác xÕ r¤t chính xác và hi®u quä. M²i viên ðÕn b¡n trúng møc tiêu lÕi th±i bay ði mµt mäng ð¤t l¾n. Sau ch×ng 50 viên ðÕn, Cµng quân d߶ng nhß ðoán ðßþc ý ð¸nh cüa lñc lßþng t¤n công nên chuy¬n xÕ, quay súng nh¡m vào các giang ðînh b¡n trä dæ dµi. Các ± thßþng liên và B-40 nh¡m vào chiªc Thiªt Giáp Ðînh, trong lúc hàng loÕt ðÕn súng c¯i b¡n ra ngoài rÕch nh¡m vào các giang ðînh ðang tu¥n ti­u. Tuy là nhæng møc tiêu l¾n và tr¯ng träi dß¾i höa lñc cüa Cµng quân, nhßng các giang ðînh vçn bám sát khu vñc hành quân. Nhi«u quä ðÕn súng c¯i r½i sát giang ðînh chï huy khiªn mµt s¯ thüy thü và bµ binh trên giang ðînh b¸ thß½ng vì trúng mänh ðÕn. Nhßng ð¸ch ðã không còn ð߶ng thoát. Chï trong khoänh kh¡c, các quä ðÕn 40 ly liên tiªp b¡n trúng møc tiêu ðã san b¢ng nhæng v¸ trí ð£t súng c¯ thü cu¯i cùng cüa chúng. Khi tiªng súng ð¸ch im hÆn trên chiªn tr߶ng, toán bµ binh trên b¶ l§p tÑc tiªn vào løc soát các møc tiêu v×a b¸ Häi Quân b¡n phá. Kªt quä h÷ t¸ch thu ðßþc 1 kh¦u súng c¯i 82 ly, 1 thßþng liên, 2 kh¦u B-40 và 7 kh¦u AK.

Sau khi hoàn t¤t công tác, ÐÕi Úy Ti¬u Ðoàn Trß·ng Bµ Binh b¡t tay cám ½n Chï Huy Trß·ng Giang Ðoàn 26 Xung Phong ðã giúp ông thanh toán møc tiêu mà không b¸ thi®t hÕi thêm. Ðúng lúc này, v¸ sî quan Bµ Binh m¾i nhìn th¤y ¯ng qu¥n bên trái cüa v¸ sî quan Häi Quân b¸ thüng nhi«u l² khá l¾n và máu tràn ra t× chiªc gi¥y tr§n bên chân trái. Thì ra trong lúc say mùi khói súng ðÑng trên sàn giang ðînh chï huy tác chiªn, Chï Huy Trß·ng Giang Ðoàn 26 Xung Phong ðã b¸ trúng mänh ðÕn súng c¯i ð¸ch g¥n xß½ng ¯ng chân trái nhßng không h« hay biªt! Mänh ðÕn này n¢m sâu trong b¡p chân cho ðªn ngày nay, vì g¥n các gân chính nên bác sî khuyên không nên giäi phçu, cÑ ð¬ nhß v§y. Ðây là l¥n thÑ nhì ông b¸ thß½ng trong ð¶i quân ngû (l¥n trß¾c tÕi vùng kinh Mang Thít g¥n vàm Qu¾i An, khi làm Chï Huy Trß·ng Giang Ðoàn 31 Xung Phong tÕi Vînh Long).

Kªt quä trong tr§n ðánh quan tr÷ng này, ð¸ch quân b¸ ð¦y lui khöi b¶ B¡c rÕch H°ng Ngñ, áp lñc cüa chúng coi nhß không còn ðáng k¬. Phía Bµ Binh b¸ thi®t hÕi trung bình. Phía Häi Quân, nhi«u giang ðînh b¸ trúng ðÕn ð¸ch quân nhßng không có chiªc nào b¸ chìm hay b¤t khi¬n døng. V« nhân sñ chï có 5 ng߶i b¸ thß½ng, 1 n£ng, 4 trung bình. Khi nh§n ðßþc công ði®n báo cáo kªt qüa hành quân, thßþng c¤p chï th¸ Chï Huy Trß·ng Giang Ðoàn 26 Xung Phong dù ðã b¸ thß½ng, nhßng không n£ng l¡m nên vçn tiªp tøc · lÕi vùng hành quân, không tän thß½ng cho ðªn khi có l®nh m¾i.

2. Tr§n Ðánh TÕi Th߶ng Phß¾c

B¸ ðánh b§t ra khöi khu vñc H°ng Ngñ, Cµng quân tuy b¸ thi®t hÕi khá n£ng nhßng chúng vçn lì lþm c¯ bám ch£t khu Th߶ng Phß¾c n¢m trên b¶ Ðông sông CØu Long, ð¯i di®n Tân Châu ðªn biên gi¾i. Tuy không chiªm ðßþc H°ng Ngñ ð¬ kh¯ng chª thüy lµ sông CØu Long, nhßng ð¸ch vçn còn ðü lñc lßþng phong töa b¶ Ðông ð¬ ngån ch§n các thß½ng thuy«n t× Vi®t Nam lên tiªp tª Nam Vang.

Khúc sông ngay trß¾c m£t quân Tân Châu là n½i thß½ng thuy«n t§p trung ð¬ quan thuª ki¬m soát và chu¦n b¸ trß¾c khi ngßþc dòng CØu Long. Ðây là ði¬m neo thÑ nhì trên ð߶ng ði Nam Vang, sau ði¬m neo g¥n B¡c MÛ Thu§n tÕi khu vñc Ngã Ba Ðèn Ðö. Nªu Cµng quân còn ki¬m soát dßþc vùng Th߶ng Phß¾c ð¯i di®n, không nhæng các thß½ng thuy«n tÕi ði¬m neo b¸ ðe d÷a, mà ngay cä qu§n Tân Châu thuµc tïnh An Giang cûng n¢m trong t¥m pháo kích cüa chúng.

V« ð¸a thª, Th߶ng Phß¾c là mµt vùng ð¤t b¢ng v¾i nhi«u cánh ð°ng tr¯ng träi kéo dài t¾i t§n b¶ sông ð¯i di®n Tân Châu. B¶ sông CØu Long tÕi vùng này là phía ð¤t b°i, trong khi Tân Châu là b¶ ð¤t l·. Dân cß tÕi ðây r¤t thßa th¾t, ða s¯ s¯ng v« ngh« ruµng rçy.

Khi cánh quân cüa Trung Ðoàn 15 Bµ Binh có Häi Quân y¬m trþ t× H°ng Ngñ ðánh d¥n lên hß¾ng Tây B¡c, Cµng quân yªu thª lùi d¥n v« vùng biên gi¾i Vi®t - Miên. Tuy ð¸ch r¤t mu¯n vßþt sông CØu Long ð¬ ðánh chiªm Tân Châu, nhßng chúng không thñc hi®n ðßþc ý ð° này vì khúc sông này b¸ các giang ðînh thuµc Liên Ðoàn Уc Nhi®m Häi Quân phong töa.

Vào koäng cu¯i tháng 4-1973, Cµng quân thu th§p tàn quân ch×ng mµt Ti¬u Ðoàn ðóng ch¯t tÕi các v¸ trí ven sông vùng Th߶ng Phß¾c nh¢m uy hiªp các thß½ng thuy«n ðang t× Vûng Tàu di chuy¬n t¾i. Ь giäi töa áp lñc ð¸ch, Bµ Chï Huy Hành Quân h²n hþp Bµ Binh và Häi Quân ð£t tÕi Chi Khu H°ng Ngñ li«n soÕn thäo mµt kª hoÕch hành quân theo thª "Trên Ðe Dß¾i Búa" ðánh vào vùng Th߶ng Phß¾c. Theo kª hoÕch này, Trung Ðoàn 15 Bµ Binh có nhi®m vø ðánh b÷c h§u ð¬ d°n ð¸ch ra g¥n b¶ sông, sau ðó s¨ án binh tÕi ch² ð¬ làm nút ch£n. Ph¥n Häi Quân s¨ dùng höa lÑc c½ hæu t× các giang ðînh ð¬ tiêu di®t toán Cµng quân này.

Cuµc hành quân di­n tiªn ðúng theo kª hoÕch dñ trù. Nhi«u toán Cµng quân b¸ các chiªn sî Trung Ðoàng 15 Bµ Binh lùa t× phía sau lßng, phäi lui d¥n ra b¶ sông. B¶ sông CØu Long tÕi Mi«n Nam th߶ng mµt bên cao mµt bên th¤p, bên l· bên b°i không ð°ng ð«u nhau. Nªu b¶ sông n¢m giæa lu°ng nß¾c, ð¤t s¨ b¸ nß¾c xoi mòn và l· d¥n. Ngßþc lÕi, b¶ sông phía ð¯i di®n s¨ ðßþc ð¤t b°i thêm thành nhæng bãi sông hay cù lao. Thí dø nhß vùng b¶ sông Sa Ðéc là khu ð¤t l· khiªn nhi«u nhà cØa b¸ ð± søp xu¯ng sµng, trong khi b¶ sông bên kia thuµc tïnh Kiªn Phong là vùng ð¤t b°i v¾i nhi«u cù lao trù phú. Tân Châu thuµc vùng ð¤t l· nên b¶ sông r¤t cao, còn b¶ sông Th߶ng Phß¾c ð¯i di®n thuµc khu ð¤t b°i nên b¶ sông th¤p v¾i nhæng bãi cát chÕy lài t¾i mé sông. T× b¶ sông cao phía Tân Châu, dân chúng có th¬ dùng m¡t th߶ng trông th¤y bóng Cµng quân m£c qu¥n áo kaki vàng ¦n hi®n trong nhæng ruµng rçy bên b¶ sông ð¯i di®n. Các giang ðînh thuµc Giang Ðoàn 26 Xung Phong xØ døng ðÕi bác và ðÕi liên b¡n thÆng vào ðám Cµng quân chßa k¸p tìm ch² trú ¦n. Уc bi®t, hai giang ðînh Monitor c§p vào nhæng chiªc xáng vét ð¤t neo giæa dòng sông, dùng súng c¯i 81 ly và ðÕi bác 40 ly liên tøc nã ðÕn vào ð¸ch quân.

Tr§n ðánh xäy ra giæa ban ngày, vào khoäng 3 gi¶ chi«u. Dân chúng Tân Châu ðÑng ch§t ven b¶ sông chÑng kiªn t§n m¡t. D÷c theo mé sông Tân Châu có mµt tòa nhà tr¡ng r¤t l¾n xây b¢ng bê tông, cao 5 t¥ng. Nghe nói ðây là trø s· cüa Ty Quan Thuª th¶i Pháp thuµc. T× lan can cüa toà nhà này, dân chúng theo dõi, v² tay reo hò vang dµi m²i khi súng Häi Quân b¡n trúng n½i Cµng quân ¦n ¦n tr¯n phía bên kia sông. Trên nhæng chiªc xáng, n½i hai giang ðînh chü lñc cüa Giang Ðoàn 26 Xung Phong ðang cµt tÕm ð¬ l¤y hß¾ng tác xÕ cho chính xác, nhi«u nhân viên tñ ðµng ðem nß¾c ng÷t, bia, c½m ra m¶i nhæng chiªn sî Häi Quân ðang b§n rµn b¡n vào ð¥u ð¸ch! Có l¨ ðây là l¥n ð¥u tiên trong häi nghi®p, các chiªn sî áo tr¡ng thuµc Giang Ðoàn 26 Xung Phong v×a u¯ng ... bia, v×a giáng nhæng ðòn chí tØ vào ð¸ch quân ðang th¤t thª ch½ v½ giæa ð°ng tr¯ng!

Sau tr§n ðánh hiªm có này, mµt s¯ tù binh cho biªt h÷ thuµc Trung Ðoàn 207 và Ti¬u Ðoàn Cµng quân b¸ gài vào thª g÷ng kìm chï còn ch×ng 100 tên sông sót chÕt thoát v« phía biên gi¾i. V« phía Bµ Binh và Häi Quân chï b¸ thi®t hÕi không ðáng k¬.

Tr§n ðánh tÕi Th߶ng Phß¾c ch¤m dÑt v¾i sñ thäm bÕi cüa Cµng quân. иch b¸ ð¦y xa khöi vùng H°ng Ngñ - Tân Châu v« phía biên gi¾i. Áp lñc cüa chúng vào ði¬m neo thß½ng thuy«n tÕi Tân Châu cûng ch¤m dÑt t× ðó.

3. Hµ T¯ng Thß½ng Thuy«n Ði Nam Vang L¥n ThÑ Nh¤t: ChÕm Trán V¾i Höa Ti¬n AT-3 Cüa Cµng Quân

Cûng khoäng trong th¶i gian ðó, tình hình chiªn sñ tÕi qu¯c gia láng gi«ng Cam B¯t tr· nên vô cùng sôi ðµng v¾i ph¥n th¡ng lþi nghiêng v« phía Cµng quân. Tuy vào nåm 1970, liên quân Vi®t - MÛ ðã m· mµt cuµc hành quân vßþt biên qui mô ðánh qua Cam B¯t ð¬ tiêu di®t các c½ s· h§u c¥n và lñc lßþng Cµng quân, nhßng áp lñc cüa chúng ðè n£ng trên thü ðô Nam Vang vçn không giäm. Cµng quân, g°m quân Khmer Ðö do Pol Pot c¥m ð¥u và ða s¯ là bµ ðµi Cµng Sän B¡c Vi®t ðã chiªm giæ h¥u hªt lãnh th± Cam B¯t, ngoÕi tr× nhæng thành ph¯ l¾n nhß Nam Vang, Takeo, Konpong Cham, häi cäng Sihanoukville còn ðßþc g÷i là Kompong Som v.v... Ngoài ra, các trøc ð߶ng bµ chính dùng ð¬ tiªp tª cho thü ðô Nam Vang cûng b¸ ð¸ch quân c¡t ðÑt.

Do ðó, ð¬ tiªp tª quân nhu cûng nhß nhu yªu ph¦m nhß gÕo, nhiên li®u v.v.. cho chính phü thân MÛ Lon Nol, chï còn hai con ð߶ng chính: mµt là không v§n qua phi tr߶ng Pochen Tong n¢m sát thü ðô Nam Vang, hai là b¢ng thüy lµ sông CØu Long chÕy dài t× Vûng Tàu thuµc Vi®t Nam lên t¾i Nam vang. Thüy lµ này dài ch×ng 350 cây s¯ v¾i trên 200 cây s¯ n¢m trên lãnh th± Vi®t Nam t× Vûng Tàu T¾i Tân Châu và khoäng ch×ng 150 cây s¯ t× Tân Châu qua bªn phà Neak Luoeng t¾i Nam Vang. Trên ð߶ng ði t¾i Nam Vang, ðoàn tàu phäi vßþt qua mµt ð¸a ði¬m chiªn lßþc r¤t quan tr÷ng, ðó là bªn phà Neak Luoeng thuµc tïnh Banam, n¢m vào khoäng giæa ð߶ng t× Tân Châu ðªn Nam Vang. Neak Luoeng lúc ðó là mµt cån cÑ häi quân quan tr÷ng cüa Cam B¯t, vçn còn n¢m trong tay chính phü Lon Nol, m£c d¥u b¸ Cµng quân bao vây ng£t nghèo.

M²i ðoàn t¥u tiªp tª cho Nam Vang th߶ng g°m khoäng 15 ðªn 20 chiªc mang hi®u kÏ nß¾c ngoài. Ch×ng phân nØa trong s¯ ðó nhæng thß½ng thuy«n ch· hàng nh§p cäng thông døng nhß rßþu, thu¯c lá, ð° hµp v.v... Phân nØa ðoàn t¥u còn lÕi g°m nhæng t¥u d¥u và xà lan ch· gÕo hay ðÕn dßþc. Nhæng xà lan nàt ð«u l¤y hàng tÕi bªn tân cäng ngay sát thü ðô Sài Gòn. Ðây là nhæng quân nhu và nhu yªu ph¦m do Hoa KÏ "vi®n trþ" cho chính quy«n Lon Nol ð¬ ch¯ng lÕi b÷n, Cµng Sän. Nhæng xà lan ð«u không có máy nên phäi dùng t¥u dòng ð¬ kéo hay ð¦y. T¥u dòng tuy nhö nhßng máy r¤t mÕnh, có th¬ kéo hay ð¦y thß½ng thuy«n tr÷ng täi hàng chøc nhàn t¤n r¤t d­ ðàng. Tuy nhiên, nªu phäi kéo nhi«u xà lan trong sông v¾i m²i sþi giây dòng t¥u dài vài, ba tråm thß¾c, ðoàn xà lan s¨ r¤t dài, khó cho t¥u dòng v§n chuy¬n tÕi các khúc quanh h©p.

Tß·ng cûng nên nói thêm, sau này, vào khoäng ð¥u nåm 1975, các t¥u dòng kéo xà lan ðÕn lên Nam Vang ð«u thuµc hãng t¥u Sea Pac n¢m bên Khánh Hµi. Ðây là mµt chi nhánh cüa hãng t¥u Alaska Barge trø s· ð£t tÕi Seattle, ti¬u bang Washington. Hãng Alska Barge chuyên dùng t¥u dòng ð¬ kéo xà lan ch· døng cø khoan d¥u lØa lên vùng B¡c Häi thuµc Alaska. Chính phü Hoa KÏ ký giao kèo v¾i hãng này ð¬ mß¾n ch· ðÕn và nhiên li®u lên Cam B¯t. Tuy là mµt hãng tß nhßng chi nhánh Sea Pac cüa hãng Alaska Barge làm vi®c thÆng v¾i c½ quan tình báo CIA cüa Hao KÏ, tß½ng tñ nhß hãng máy bay tß Air America v§y. Thuy«n trß·ng cüa nhæng t¥u dòng Sea Pac sau này ða s¯ là nhæng cñu sî quan Häi Quân VNCH c¤p tá. ÐÕi di®n cüa hãng Sea Pac tÕi Sài Gòn là mµt ng߶i qu¯c t¸ch MÛ tên Vladimir Solomon, v¾i mµt phø tá ng߶i Vi®t tên Vân.

Nhß trên ðã nói, vì b¸ phong töa ng£t nghèo nên Cam B¯t h¥u nhß chï còn trông c§y vào thüy lµ sông CØu Long ð¬ s¯ng còn. Phi tr߶ng Pochengton tuy vçn còn hoÕt ðµng, nhßng vì b¸ Cµng quân bao vây, lÕi n¢m trong t¥m pháo kích nên máy bay lên xu¯ng r¤t khó khån. Vä lÕi, phi c½ không ch· ðßþc nhi«u hàng hóa nhß t¥u bi¬n ho£c xà lan nên vi®c tiªp tª b¢ng ð߶ng hàng không v×a nguy hi¬m, v×a kém hæu hi®u. Cµng quân cûng biªt rõ nhßþc ði¬m này nên c¯ bóp chªt thü ðô Nam vang b¢ng cách ðánh chiªm H°ng Ngñ, ðßþc coi nhu yªt h¥u cüa thüy lµ sông CØu Long t× Vûng Tàu lên Nam Vang.

Tuy nhiên, Cµng quân chï thu ðÕt ðßþc vài thành công nhö lúc ban ð¥u nh¶ xØ døng mµt lñc lßþng chü lñc quân l¾n c¤p Trung Ðoàn b¤t ng¶ tràn qua biên gi¾i áp ðäo lñc lßþng иa Phß½ng Quân và Nghîa Quân khiêm nh߶ng thuµc Chi Khu H°ng Ngñ. V« sau, v¾i sñ y¬m trþ ð¡c lñc cüa các giang ðînh Häi Quân và ðßþc Trung Ðoàn 15 thuµc Sß Ðoàn 9 Bµ Binh tång c߶ng, Cµng quân b¸ ð¦y lui v« phía biên gi¾i Vi®t - Miên nhß trên ðã mô tä.

Khoäng cu¯i tháng 4 nåm 1973, mµt ðoàn thß½ng thuy«n khoäng 20 chiªc, trong s¯ này có 5 xà lan ch· ð¥y ðÕn dßþc và ch¤t n± t¾i Tân Châu trên ð߶ng tiªp tª cho Nam Vang. Ðoàn t¥u bö neo ngay trß¾c Cån CÑ Häi Quân Tân Châu cûng là h§u cÑ cüa Giang Ðoàn 58 Tu¥n Thám. Nhi®m vø bäo v® an ninh cho ðoàn thß½ng thuy«n tÕi ði¬m neo ðßþc trao phó cho các Giang T¯c Ðînh (PBR - Patrol Boat River) cüa Giang Ðoàn Tu¥n Thám vì các chiªn ðînh này có v§n t¯c cao, v§n chuy¬n r¤t mau l©. Tuy tình hình vùng H°ng Ngñ - Tân Châu ðã tÕm th¶i ±n ð¸nh, nhßng b¶ Ðông cüa khúc sông t× Tân Châu lên t¾i biên gi¾i dài khoäng 20 cây s¯ vçn do Cµng quân ki¬m soát. Vì v§y, các нn V¸ Trß·ng thuµc Liên Ðoàn Уc Nhi®m Häi Quân nhóm h÷p tÕi C½ Xß·ng hÕm HQ 9613 bö neo tÕi An Long, phía Nam H°ng Ngñ ð¬ bàn kª hoÕch hµ t¯ng ðoàn thß½ng thuy«n vßþt qua biên gi¾i. Chuyªn hµ t¯ng này s¨ r¤t gian nam, nguy hi¬m vì s¯ thß½ng thuy«n khá ðông, ð¸ch lÕi biªt rõ ta phäi di chuy¬n qua thüy lµ duy nh¤t nên ch¡c ch¡n chúng ðã ð£t sÇn các ± súng n£ng ch¶ sÇn.

B¶ Ðông sông CØu Long ð¯i di®n Tân Châu tÑc là khu vñc Th߶ng Phß¾c là vùng ð¤t b°i nên b¶ sông tß½ng ð¯i b¢ng phÆng và th¤p nên ð¸a thª không thu§n ti®n cho ð¸ch quân ð£t nhæng ± phøc kích. Tuy nhiên, khi vßþt quá lên phía B¡c ch×ng 5 cây s¯, t× ð°n Mß½ng Kinh lên t¾i biên gi¾i, b¶ sông này lÕi tr· thành khu ð¤t l· v¾i vách dñng ðÑng nhß mµt bÑc t߶ng, m£t nß¾c th¤p h½n b¶ sông ch×ng 10 thß¾c. Do ðó, các giang ðînh tuy có höa lñc mÕnh, nhßng vì quá th¤p nên vô hi®u ð¯i v¾i các ± phøc kích cüa Cµng quân ð£t trong nhæng h¥m h¯ và ð¸a ðÕo ðào trên m£t b¶ sông. Khi nß¾c l¾n (nß¾c chäy ngßþc lÕi theo hß¾ng Nam - B¡c, t× bi¬n ð± vào sông), t¥m súng cüa các giang ðînh tuy tÕm th¶i có th¬ b¢n vào nhæng møc tiêu trên b¶ sông, nhßng nhæng t¥u kéo xà lan ðÕn lÕi r¤t khó v§n chuy®n khi b¸ dòng nß¾c t× phía sau ð¦y t¾i (nß¾c xuôi). Vì sông h©p nên các thß½ng thuy«n và xà lan phäi ði theo ðµi hình hàng d÷c, chiªc này n¯i ðuôi chiªc kia, cách nhau ch×ng vài, ba tråm thß¾c. Trong lúc di chuy¬n, ði«u t¯i quan tr÷ng là các thß½ng thuy«n phäi giæ ðúng thÑ tñ và khoäng cách trong ðµi hình. Chï c¥n mµt thß½ng thuy«n di chuy¬n không ðúng t¯c ðµ trong ðoàn, có th¬ nhæng chiªc khác s¨ b¸ r¯i loÕn, cä ðoàn b¸ d°n lÕi hay ðøng vào nhau. Ngoài ra, nªu b¸ t¤n công trong lúc di chuy¬n, r¤t có th¬ các thüy thü trên thß½ng thuy«n b¸ hoäng h¯t vì không quen v¾i súng ðÕn khiªn ðoàn t¥u b¸ r¯i loÕn hàng ngû.

Biªt ðßþc nhæng tr· ngÕi trên, Bµ Chï Huy Liên Ðoàn Уc Nhi®m Häi Quân quyªt ð¸nh cho ðoàn thß½ng thuy«n di chuy¬n ngay vào lúc con nß¾c l¾n v×a ðÑng và b¡t ð¥u ròng. Cån cÑ vào l¸ch thüy tri«u cüa Häi Quân, gi¶ thu§n ti®n nh¤t là lúc 9 gi¶ sáng. Chiªn thu§t hµ t¯ng ðßþc hoÕch ð¸nh nhß sau:

- Ðoàn thß½ng thuy«n di chuy¬n theo ðµi hình hàng d÷c nhß th߶ng l®, m²i chiªc cách nhau ch×ng 200 thß¾c, v§n t¯c khoäng 7 - 8 häi lý mµt gi¶. Nhß v§y, ðoàn thß½ng thuy«n dài ch×ng 4 cây s¯.

- Các t¥u dòng kéo xà lan ðÕn chÕy ch§m s¨ xen k¨ v¾i nhæng thß½ng thuy«n.

- Các giang ðînh thuµc Giang Ðoàn 26 Xung Phong có höa lñc mÕnh s¨ dçn ð¥u ð¬ b¡n m· ð߶ng. Nhßng giang ðînh nhö còn lÕi cùng v¾i các PBR thuµc Giang Ðoàn 58 Tu¥n Thám di chuy¬n chung v¾i ðoàn thß½ng thuy«n ð¬ sÇn sàng y¬m trþ khi c¥n.

- Nhæng giang ðînh hµ t¯ng v×a di chuy¬n, v×a b¡n t¯i ða vào b¶ Ðông ð¬ m· ð߶ng và uy hiªp tinh th¥n ð¯i phß½ng.

- Trong tr߶ng hþp b¸ t¤n công vào giæa ðoàn thß½ng thuy«n, nhæng chiªc nào ðã qua ðßþc ± phøc kích vçn tiªp tøc ði qua biên gi¾i, nhæng chiªc òn lÕi s¨ tÕm ngßng máy tÕi ch² ð¬ t¥u Häi Quân t§p trung höa lñc tiêu di®t ± phøc kích ð¸ch.

Kª hoÕch chu¦n b¸ xong xuôi, sáng hôm sau, ðoàn thß½ng thuy«n nh± neo lúc tr¶i sáng ð¬ s¡p xªp ðµi hình di chuy¬n. Khúc sông t× Tân Châu lên t¾i biên gi¾i dài ch×ng 35 cây s¯, dñ trù ðoàn thß½ng thuy«n s¨ vßþt qua trong vòng 4 tiªng ð°ng h°, g°m 1 tiªng ð¬ v§n chuy¬n vào ðúng thÑ tñ giang hành và khoäng 3 tiªng ð¬ di chuy¬n.

Ðúng 9 gi¶ sáng, chiªc Thiªt Giáp Ðînh cüa Giang Ðoàn 26 Xung Phong dçn ð¥u ðoàn t¥u r¶i Tân Châu, theo sau là hai c£p FOM y¬m trþ. Nhæng thß½ng thuy«n và xà lan ðÕn theo kª tiªp xen k¨ b¢ng nhæng giang ðînh Häi Quân hµ t¯ng. Khoäng 10 gi¶ sáng, dß¾i höa lñc mÕnh m¨ cüa ðÕi bác 40 ly trñc xÕ và súng c¯i 81 ly m· ð߶ng b¡n vào nhæng ði¬m nghi ng¶ bên b¶ Ðông, ðoàn t¥u ði ðªn ð°n Mß½ng Kinh do иa Phß½ng Quân chi khu H°ng Ngñ trú ðóng an toàn. Nhßng khi vßþt qua ð¸a ði¬m này ch×ng vài cây s¯, Cµng quân t× nhæng ± phøc kích ðào sÇn trên b¶ dß¾i nhßng lùm cây r§m rÕp b¡t ð¥u dùng súng B-40 b¡n vào ðoàn t¥u khá dæ dµi.

Theo ðúng chiªn thu§t ðã ðßþc trù tính trß¾c, các giang ðînh t§p trung höa lñc phän pháo dæ dµi vào nhæng ± phøc kích trên b¶ sông. Nhæng viên ðÕn ðÕi bác 40 ly, 20 ly, M-79 và ðÕi liên 50 c¥y nát b¶ sông làm tung lên mµt l¾p bøi möng màu ðö. Cây c¯i ngã gøc dß¾i làn mßa ðÕn nhß b¸ ð¯n b¢ng mµt lßÞi hái kh±ng l°. Mµt ðoàn giang ðînh ðü loÕi g°m cä các PBR trên 20 chiªc di chuy¬n th§t ch§m theo hß¾ng B¡c, ðµi hình hàng d÷c dài h½n 2 cây s¯ khai höa t¯i ða v« phía hæu hÕm. Có l¨ vì höa lñc quá mÕnh cüa Häi Quân khiªn ð¯i phß½ng hoäng sþ nên chúng chßa b¡n trúng mµt thß½ng thuy«n nào. Các thß½ng thuy«n lúc ð¥u m¤t bình tînh khi b¸ b¡n nên ðµi hình h½i r¯i loÕn, nhßng khi th¤y các giang ðînh häi Quân phän pháo hæu hi®u, và nh¤t là th¤y ð¸ch không gây ðßþc thi®t hÕi nào nên h÷ lÕi væng tâm di chuy¬n theo ðúng ðµi hình ðã ðßþc chï ð¸nh. Dù b¸ t¤n công, ðoàn t¥u vçn di chuy¬n v¾i t¯c ðµ bình th߶ng. Lúc này, nß¾c ðã b¡t ð¥u ròng nên các t¥u kéo xà lan ðÕn v§n chuy¬n tß½ng ð¯i d­ dàng h½n, dù phäi tång máy ð¬ giæ ðúng ðµi hình.

Khoäng mµt tiªng ð°ng h° sau, khi ðoàn t¥u g¥n t¾i möm cù lao ð¯i ði®n ð°n Bªn Ðình g¥n biên gi¾i, ðµt nhiên t× b¶ sông phía Ðông lóe ra nhi«u ð¯m lØa nhß nhæng làn ch¾p, tiªp theo là nhæng lu°ng khói tr¡ng bay ra hß¾ng ðoàn t¥u. Chiªc xà lan ðÕn di chuy¬n · v¸ trí thÑ 5 b²ng n± tung. Cûng cùng lúc ðó, trên giang ðînh chï huy cüa Giang Ðoàn 26 Xung Phong, các thüy thü phát hi®n mµt sþi giây nhö nhß sþi t½ t× trên tr¶i r½i xu¾ng v¡t ngang t¥u. Thì ra, ðây là sþi giây làm b¢ng Fiber Optic dùng ð¬ ði«u khi¬n loÕi höa ti­n AT-3, còn có tên là "Sagger" do Nga Sô chª tÕo. Khi r¶i giàn phóng, höa ti­n AT-3 có mang theo mµt sþi giây nhö ð¬ xÕ thü có th¬ ði«u chïnh ð߶ng bay trúng vào møc tiêu. LoÕi höa ti­n này th߶ng chï ðßþc dùng ð¬ ch¯ng chiªn xa, tß½ng tñ nhß loÕi hoä ti­n TOW (Tube-launch Optically-tracked Wire-guide) cüa Hoa KÏ. Có l¨ ðây là l¥n ð¥u tiên trên chiªn tr߶ng Vi®t Nam, Cµng quân xØ døng loÕi vû khí t¯i tân này ð¬ b¡n các giang ðînh. May m¡n, chiªc höa ti­n nh¡m vào giang ðînh chï huy ðã bay h½i cao nên tr§t møc tiêu. Có l¨ xÕ thü không giám ngóc ð¥u lên ð¬ ði«u khi¬n vì b¸ höa lñc dæ dµi cüa các giang ðînh áp ðäo.

Tuy nhiên, chiªc xà lan ðÕn b¸ trúng höa ti­n phát n± dæ dµi. Không may, chiªc xà lan này ch· toàn nhæng bành ðÕn ðÕi bác 105 và 155 ly nên sÑc tàn phá vô cùng khüng khiªp. Nguy hi¬m h½n næa, chiªc t¥u dòng xà lan này ðã m· dây kéo nên xà lan g£p nß¾c ròng trôi ngßþc v« phía ðoàn t¥u, v×a trôi ðÕn v×a n± dæ dµi v¾i lØa và khói b¯c lên mù m¸t cä mµt khúc sông.

Tình thª lúc ðó hªt sÑc nguy hi¬m và cång thÆng. Nªu tiªp tøc cuµc hành trình, ch¡c ch¡n nhæng thß½ng thuy«n to l¾n và ch§m chÕp kia s¨ là nhæng møc tiêu t¯t cho các dàn höa ti­n AT-3 khá chính xác ðang ch¶ sÇn trên b¶ sông. Ðó là chßa k¬ chiªc xà lan ðÕn b¸ n± ðang t× t× trôi ngßþc v« hß¾ng ðoàn t¥u, có th¬ t¤p vào b¤t cÑ mµt giang ðînh hay thß½ng thuy«n nào gây thi®t hÕi nhi«u thêm. ChÆng may nªu có mµt thß½ng thuy«n nào b¸ chìm, thüy ðÕo duy nh¤t s¨ b¸ t¡c ngh¨n! Do ðó, ngoÕi tr× 4 thß½ng thuy«n ðã vßþt qua ðßþc biên gi¾i hi®n do Häi Quân Cam B¯t hµ t¯ng, t¤t cä nhæng chiªc còn lÕi ðßþc l®nh l§p tÑc quay v« ði¬n neo Tân Châu d¬ ch¶ l®nh m¾i.

Ь giäi quyªt chiªc xà lan ðÕn phát n± ðang trôi trên sông, Chï Huy Trß·ng Giang Ðoàn 26 Xung Phong ðã ra l®nh dùng súng ðÕi bác 40 trñc xÕ b¡n, nhßng l®nh chßa k¸p thi hành thì xà lan t¤p vào mµt ð¥u c°n không có dân cß tiªp tøc n± t¾i hªt ðÕn nên không gây thi®t hÕi nào ðáng k¬.

4. Hµ T¯ng L¥n ThÑ Hai: Ðßa Thß½ng Thuy«n Qua Biên Gi¾i "B¢ng M÷i Giá"!

Trong chuyªn hµ t¯ng không hoàn toàn thành công v×a qua, tuy có 4 thß½ng thuy«n vßþt ðßþc biên gi¾i, nhßng cä 4 t¥u d¥u tiªp tª nhiên li®u kh¦n c¤p cho Nam Vang ð«u b¸ k©t lÕi. Cam B¯t lúc ðó ðang b¸ thiªu høt nhiên li®u tr¥m tr÷ng vì không ðßþc tiªp tª ðã g¥n hai tháng. Vì v§y, khi ðßþc tin các t¥n d¥u ð«u phäi quay v«, Bµ Tß L®nh Häi Quân, có l¨ dß¾i áp lñc cüa ng߶i MÛ, ðã gØi công ði®n thßþng kh¦n ra l®nh "Ðßa thß½ng thuy«n qua biên gi¾i b¢ng m÷i giá!" L®nh này ðã làm Bµ Chï Huy Liên Ðoàn Уc Nhi®m Häi Quân r¤t khó xØ, vì "b¢ng m÷i giá" có nghîa là ch¤p nh§n thi®t hÕi ðáng k¬. Khi ðßþc yêu c¥u giäi thích rõ ràng thêm, thßþng c¤p cho biªt: "Nªu c¥n, các giang ðînh phäi hy sinh n¢m giæa l¢n ðÕn ð¸ch và ðoàn thß½ng thuy«n nhß mµt l¾p khiên ch¡n ðÕn ð¬ ðßa các thß½ng thuy«n qua biên gi¾i"!

May m¡n, tình hình chiªn sñ tÕi m£t tr§n H°ng Ngñ lúc ðó tß½ng ð¯i ðã l¡ng d¸u nên lñc lßþng Häi Quân có th¬ d°n hªt n² lñc vào công tác hµ t¯ng. Ngoài ra, Trung Ðoàn 15 Bµ Binh cûng khá ränh rang, ðang càn quét và ð¦y lui tàn quân ð¸ch v« bên kia biên gi¾i nên cûng có th¬ tiªp tay.

V« phía Häi Quân, nªu thi hành ngay chï th¸ "b¢ng m÷i giá" cüa thßþng c¤p khi ð¸ch quân vçn còn làm chü b¶ Ðông, các giang ðînh và quân s¯ s¨ b¸ thi®t hÕi n£ng mà thß½ng thuy«n chßa ch¡c ðã ði ðßþc. Ngßþc lÕi, nªu ch¥n ch¶, có th¬ Nam Vang s¨ hªt nhiên li®u, h§u quä s¨ không l߶ng ðßþc.

Sau khi bàn tính kÛ càng, các нn V¸ Trß·ng Häi Quân ð°ng ý c¥n phäi ph¯i hþp v¾i Bµ Binh ð¬ nh± bÑt các ch¯t AT-3 d÷c theo b¶ Ðông nªu mu¯n hoàn t¤t hµ t¯ng. Dù sao, cuµc hành quân thüy bµ này cûng s¨ giúp Trung Ðoàn 15 s¾m hoàn thành nhi®m vø cüa h÷ là quét sÕch Cµng quân khöi khu vñc t× H°ng Ngñ ðªn biên gi¾i. Kª hoÕch hành quân vào ngày N ðßþc Bµ Binh và Häi Quân ð°ng ý nhß sau:

- Mµt cánh quân thuµc Trung Ðoàn 15 Bµ Binh t× vùng Th߶ng Phß¾c, m£t B¡c cüa H°ng Ngñ, s¨ ðánh d÷c theo theo b¶ Ðông cüa sông CØu Long t× hß¾ng Nam lên B¡c, hß¾ng v« biên gi¾i Vi®t - Miên.

- Häi Quân s¨ ðßþc tång phái 2 ÐÕi еi Bµ Binh, b¤t th¥n ð± bµ lên b¶ Ðông g¥n biên gi¾i, n½i nghi ng¶ có các giàn höa ti­n AT-3. Nhi®m vø cüa cánh quân này là càn quét t× B¡c xu¯ng Nam, v×a ði v×a løc soát và tiêu di®t các ± phøc kích cüa ð¸ch. Sau ðó, cánh quân này s¨ b¡t tay v¾i v¾i thành ph¥n t× m£t Nam ðánh lên.

- Khi ð± bµ xong, các giang ðînh s¨ lãnh nhi®m vø y¬m trþ cho Bµ Binh løc soát trên b¶, ð°ng th¶i án ngæ ngay tÕi nhæng ði¬m nghi ng¶ có ± phøc kích ð¬ hµ t¯ng ðoàn thß½ng thuy«n qua biên gi¾i.

- Ь ðánh lÕc hß¾ng Cµng quân, phao tin ð°n tÕi Tân Châu r¢ng các thß½ng thuy«n sþ b¸ thi®t hÕi nên s¨ nh± neo tr· v« Vûng Tàu, bö ý ð¸nh ði Nam Vang.

Tß·ng cûng nên nói rõ, Cµng quân ðã khai thác tri®t ð¬ ð¸a thª thiên nhiên cüa b¶ Ðông sông CØu Long. Vì b¶ sông cao nhß mµt bÑc t߶ng thành dñng ðÑng nên chúng ðào h¥m t× trên m£t ð¤t tr± ra b¶ sông thành nhæng l² châu mai nhß hình chæ Y lµn ngßþc trông xu¯ng lòng sông. T× nhæng l² châu mai này, ð¸ch ð£t các ± súng B-40, höa ti­n AT-3 có thßþng liên y¬m trþ có th¬ nh¡m b¡n d­ dàng vào các t¥u bè di chuy¬n trên sông. Khi giang ðînh phän pháo, ðÕn ðÕi liên nªu may m¡n l÷t vào l² châu mai cûng không gây thi®t hÕi ðáng k¬. Chï nhæng loÕi ðÕn "chÕm n±" nhß ðÕi bác 40 ly, ðÕi bác 20 ly hay M-79 b¡n trúng ngay møc tiêu m¾i làm chúng hoäng sþ.

Kª hoÕch chu¦n b¸ xong xuôi, trong khi ch¶ ðþi ngày N ð¬ hµ t¯ng ðoàn thß½ng thuy«n lên ð߶ng, các giang ðînh Häi Quân vçn ngày ðêm tu¥n ti­u khúc sông t× Tân Châu t¾i biên gi¾i ð¬ phát hi®n và ghi nh§n nhæng ð¸a ði¬m phøc kích cüa ð¸ch quân. Giang ðînh thuµc Giang Ðoàn 26 Xung Phong tuy di chuy¬n ch§m chÕp h½n nhæng PBR cüa Giang Ðoàn Tu¥n Thám, nhßng lÕi có höa lñc khá mÕnh nên ðßþc dùng làm chim m°i dø ð¸ch quân lµ di®n.

Ban ngày, nhæng chiªc LCM-6 ch§m chÕp qua lÕi trên sông v¾i nß¾c chÑa ð¥y h¥m t¥u khiªn giang ðînh chìm sâu h½n dß¾i m£t nß¾c. Ðây là kª hoÕch nghi binh khiªn ð¸ch quân l¥m tß·ng nhæng giang ðînh chuyên v« chuy¬n v§n này ðang ch· quân hay chiªn cø ðªn mµt ð¸a ði¬m bí m§t nào ðó. Ngoài ra, giang ðînh di chuy¬n càng th¤p sát m£t nß¾c bao nhiêu, ð¸ch quân lÕi càng khó b¡n trúng b¤y nhiêu vì møc tiêu nhö h½n. Khi Cµng quân b¡n ra, nhæng giang ðînh "chim m°i" di chuy¬n sát b¶ sông phía Tây này chï b¡n trä c¥m ch×ng, vì nhi®m vø chính là ghi nh§n các t± súng n£ng ð£t trong các mi®ng h¥m thÆng ðÑng cüa chúng. Ban ðêm, nhæng giang ðînh chuy¬n v§n ch§m chÕp v¾i tiªng máy l¾n này d­ khiªn cho ð¸ch quân ð¬ ý. Trong lúc ðó, các PBR v¾i v§n t¯c cao, di chuy¬n nh© nhàng s¨ lën sát b¶ sông, dß¾i t¥m súng cüa Cµng quân ð¬ dùng súng phóng lñu M-79 b¡n vào các l² châu mai ðã b¸ phát hi®n cüa chúng. Chiªn thu§t này tö ra khá hæu hi®u vì ðã tiêu di®t ðßþc mµt s¯ ± phøc kích cüa ð¸ch quân.

Khoäng nØa ðêm ngày N-1, Giang Ðoàn 26 Xung Phong nh§n 2 ÐÕi еi thuµc Trung Ðoàn 15 Bµ Binh tÕi H°ng Ngñ. Ba chiªc LCM-6 ch· quân ðßþc 2 c£p FOM và chiªc Thiªt Giáp Ðînh hµ t¯ng lên ð߶ng hß¾ng v« phía biên gi¾i cách H°ng Ngñ ch×ng 40 cây s¯, Nhæng giang ðînh còn lÕi vçn tham dñ cuµc khu¤y r¯i hàng ðêm nhß th߶ng l® v¾i các PBR cüa Giang Ðoàn 58 Tu¥n Thám.

Nh§n quân xong, toán giang ðînh r¶i bãi üi H°ng Ngñ, trñc chï hß¾ng B¡c. Ðêm không trång, nhæng lùm cây r§m rÕp bên b¶ sông d߶ng nhß d¥y ð£c h½n, tr· thành nhæng bóng ma ðe d÷a. Xa xa, chªch v« hß¾ng tay trái, ánh ðèn ði®n cüa th¸ xã Tân Châu phän chiªu xu¯ng m£t sông CØu Long trông nhß nhæng c£p m¡t còn ngái ngü. Tuy phäi di chuy¬n v« ðêm, nhßng t¤t cä ðèn trên các giang ðînh ð«u ðßþc t¡t hªt ð¬ bäo m§t. Các chiªn sî Häi Quân ðã quá quen thuµc v¾i khúc sông này nên vi®c ði«u khi¬n con t¥u không có gì tr· ngÕi. M÷i ng߶i ð«u nóng lòng mong cho t¾i ngày hôm sau ð¬ s¾m hoàn t¤t chuyªn hµ t¯ng gay go này. Trên c£p FOM dçn ð¥u, v¸ Trung Úy trß·ng toán ð± bµ b§n rµn liên lÕc trên máy truy«n tin PRC-25 v¾i nhæng "con cá" trong ðoàn, ð°ng th¶i duy®t lÕi kª hoÕch v¾i toán ð± bµ. Ðoàn t¥u di chuy¬n theo ðµi hình hàng d÷c, m²i chiªc cách nhau ch×ng 100 thß¾c, v§n t¯c ch×ng 5 häi lý mµt gi¶. M£c dù v¾i v§n t¯c ch§m, nhßng tiªng máy d¥u c£n nhß vçn g¥m rú trong ðêm v¡ng, ch¡c ch¡n không th¬ nào tránh ðßþc sñ chú ý cüa ð¸ch quân.

Chính vì không che m¡t ðßþc ð¸ch quân nên Bµ Chï Huy Giang Ðoàn 26 Xung Phong ðã có kª hoÕch hy v÷ng có th¬ khiªn ð¸ch quân lÕc hß¾ng. V×a qua khöi Tân Châu v¾i nhæng ánh ðèn vàng v÷t h¥u nhß ðã n¢m sau lái, t¾i ð¥u c°n ð¯i di®n v¾i ð°n Mß½ng Kinh, ðoàn giang ðînh ðµt nhiên ðßþc tách ra làm hai. Các giang ðînh ch· quân và hµ t¯ng ð±i ð߶ng ép qua phía tay trái ði vào lÕch sông nhö phía trong c°n ð¬ tránh b¸ phát hi®n. Gi¶ này mÑc thüy tri«u cò khá cao nên không sþ b¸ m¡c cÕn. Ch¡c ch¡n vì ðêm t¯i và b¸ c°n che khu¤t, Cµng quân bên kia b¶ sông s¨ không nh§n ra toán giang ðînh quan tr÷ng này. Nhæng chiªc còn lÕi trong ðoàn vçn tiªp tøc di chuy¬n phía ngoài c°n nhß trong các cuµc tu¥n ti­u th߶ng l® hàng ðêm.

RÕng sáng ngày N, các LCM-6 ch· quân ðã t¾i sát ð°n Bªn Ðình g¥n biên gi¾i. Còn g¥n 2 tiªng ð°ng h° næa m¾i t¾i gi¶ G nên tÕm üi bãi, n¢m ch¶ tÕi ð¥u c°n. Lúc này, chiªc Giang Pháo HÕm 328 do Bµ Tß L®nh Häi Quân Vùng IV Sông Ngòi tång phái ð¬ y¬m trþ höa lñc cûng ðã ðªn Tân Châu và ðang v§n chuy¬n vào v¸ trí y¬m trþ häi pháo. Chiªn hÕm này do Häi Quân Thiªu Tá Nguy­n Nhß Phú làm HÕm Trß·ng. Thiªu Tá Phú nguyên xu¤t thân Khóa 16 tr߶ng Võ B¸ Qu¯c Gia Ðà LÕt, nhßng ch÷n Quân Chüng Häi Quân nên sau khi t¯t nghi®p lÕi theo h÷c Khóa 13 SQHQ Nha Trang. Giang Pháo HÕm 328 ðßþc trang b¸ mµt kh¦u ðÕi bác 76 trß¾c mûi và nhi«u dàn ðÕi bác 40 ly và 20 ly. Quan tr÷ng h½n, vì chiªn hÕm có t¥m súng cao, lÕi có höa lñc mÕnh nên có th¬ tiêu di®t nhæng møc tiêu n¢m sâu trong ð¤t li«n. Vì Cµng quân ðang chiªm giæ b¶ sông phía Ðông t× ð°n Mß½ng Kinh lên t¾i biên gi¾i nên chiªn hÕm ðßþc chï ð¸nh "n¤p" sau ðuôi c°n g¥n ð°n Mß½ng Kinh ð¬ tránh höa ti­n AT-3 cüa ð¸ch.

Ðúng 8 gi¶ sáng ngày N, các ð½n v¸ hành quân ðã vào ðúng v¸ trí. T× vùng Th߶ng Phß¾c, cánh Bµ Binh di chuy¬n d÷c theo b¶ sông, ðánh v« hß¾ng B¡c. Trong lúc ðó, Giang Pháo HÕm 328 tác xÕ m· ð߶ng vào nhæng møc tiêu nghi ng¶ có ð¸ch ¦n núp. Riêng Giang Ðoàn 26 Xung Phong có nhi®m vø ð± quân vào b¶ ð¯i di®n v¾i ð°n Bªn Ðình cûng thi hành nhi®m vø giao phó. T¤t cä các giang ðînh ð«u dàn hàng ngang v¾i nhæng chiªc LCM-6 ch· quân n¢m giæa ðµi hình, t× ð°n Bªn Ðình ðâm thÆng qua møc tiêu ð¯i di®n bên b¶ Ðông, v×a di chuy¬n v×a tác xÕ t¯i ða ð¬ d÷n bãi. Chï trong mµt khoänh kh¡c ng¡n ch×ng 15 phút, các giang ðînh ðã ðªn ði¬m ð± bµ. Trong lúc nhæng giang ðînh y¬m trþ üi bãi cách nhau ch×ng 100 thß¾c và tác xÕ t¯i ða vào các bøi tre và lùm cây trß¾c mûi, các LCM-6 ch· quân hÕ cØa ð± bµ d¬ quân lên b¶. Ðúng lúc này, có mµt trøc tr£c nhö khiªn cuµc ð± quân không ðßþc xuông xë nhß ý mu¯n: cØa ð± bµ cüa mµt LCM-6 b¸ k©t nên không hÕ xu¯ng ðßþc. Tình trÕng khá nguy hi¬m vì nªu lúc này ð¸ch b¡n B-40 hay höa ti­n vào giang ðînh, toán bµ binh k©t trong lòng t¥u s¨ b¸ thi®t hÕi n£ng. Ь giäi quyªt tình trÕng khó khån này, l§o tÑc hai chiªc FOM ðßþc ði«u ðµng ðªn c§p hai bên chiªc LCM-6 ð¬ bµ binh dùng làm c¥u lên b¶. R¤t may, Cµng quân có l¨ vì b¸ b¤t ng¶ nên vçn chßa th¤y phän Ñng.

Hai ÐÕi еi Bµ Binh v×a lên b¶ ðã tràn vào các bøi tre và lùm cây trß¾c m£t ð¬ løc soát, trong lúc các giang ðînh r¶i bäi üi, di chuy¬n v¾i v§n t¯c ch§m theo hß¾ng Nam phía Tân Châu, v×a y¬m trþ cho toán Bµ Binh trên b¶, vØa chu¦n b¸ n¢m ð߶ng ðón ðoàn thß½ng thuy«n ðang ðßþc nhæng PBR hµ t¯ng t× Tân Châu lên.. Chï ch×ng nØa tiªng ð°ng h° sau khi ð± bµ, toán Bµ Binh báo cáo ðã t¸ch thu ðßþc 3 giàn höa ti­n AT-3 còn nguyên v©n, m²i giàn có 2 trái höa ti­n ðang trong tình trÕng sÇn sàng phóng. Nhæng giàn höa ti­n này ðßþc ð£t trong h¥m h¯ ðào dß¾i g¯c các bøi tre g¥n b¶ sông. CÕnh ðó, còn có 9 ð¸ch quân b¸ banh xác vì höa lñc d÷n bãi cüa các giang ðînh và 2 tên b¸ thß½ng b¸ b¡t s¯ng.

Lúc ðó, các thß½ng thuy«n cûng ðã b¡t ð¥u ló dÕng, trên ð߶ng tiªn t¾i biên gi¾i. Các ± súng ðÕi bác trên Giang Pháo HÕm 328 hoÕt ðµng t¯i ða, b¡n vào các v¸ trí do Bµ Binh yêu c¥u y¬m trþ. Khoäng 11 gi¶ sáng, khi chiªc thß½ng thuy«n ð¥u tiên ðã ðªn g¥n biên gi¾i, các giang ðînh ghi nh§n Công quân b¡n ra 3 trái höa ti­n AT-3 hay B-40 ho£c súng c¯i phát n± dß¾i sông, không gây thi®t hÕi ðáng k¬ nào cho các thß½ng thuy«n cûng nhß giang ðînh. Chï có mµt s¯ nhân viên Häi Quân b¸ thß½ng nh©, trong s¯ ðó Chï Huy Trß·ng Giang Ðoàn 26 Xung Phong trúng mänh ðÕn vào cánh tay trái.

Khoäng 12 gi¶ trßa, các thß½ng thuy«n vßþt qua biên gi¾i an toàn và ðßþc bàn giao cho toán giang ðînh thuµc Häi Quân Cam B¯t ðang ch¶ sÇn. Hoàn t¤t công tác hµ t¯ng, các giang ðînh Häi Quân d°n hªt n² lñc ð¬ y¬m trþ cho hai cánh quân ðang løc soát trên b¶. Hai cánh quân Bµ Binh vçn tiªn d÷c b¶ sông theo hß¾ng ngßþc chi«u nhau, v×a ði v×a løc soát. H÷ báo cáo b¡n hÕ khoäng 30 tên ð¸ch tÕi ch² và phát hi®n nhi«u tên khác ðã b¸ chªt vì höa lñc cüa Häi Quân. Ъn chi«u cùng ngày, hai toán Bµ Binh b¡t tay nhau tÕi mµt ð¸a ði¬m cách ð°n Mß½ng Kinh ch×ng 3 cây s¯ v« hß¾ng B¡c. Cuµc hành quân coi nhß hoàn t¤t.

T±ng kªt hoÕt ðµng trong ngày, Häi Quân hoàn t¤t vi®c hµ t¯ng ðoàn thß½ng thuy«n lên Nam Vang trong khi Bµ Binh quét sÕch ð¸ch quân ra khöi lãnh th± qu§n H°ng Ngñ. Thi®t hÕi phía Cµng quân b¸ chªt 49 tên ðªm xác ðßþc tÕi ch², 2 tên b¸ b¡t s¯ng, 3 giàn höa ti­n AT-3 còn nguyên v©n b¸ t¸ch thu cùng v¾i 3 súng cµng ð°ng và 19 súng cá nhân. BÕn thi®t hÕi 3 chªt và 16 b¸ thß½ng. Phía Häi Quân có 3 b¸ thß½ng nh©.

Nhi®m vø tång phái cho Ti¬u Khu KIªn Phong và Trung Ðoàn 15 Bµ Binh ð¬ giäi töa áp lñc ð¸ch tÕi vùng H°ng Ngñ cüa Giang Ðoàn Xung Phong coi nhß hoàn t¤t. T±ng cµng, toàn bµ ð½n v¸ ðã liên tøc hành quân trong hai tháng ròng rã.

IX. ÐoÕn Kªt

Chiªn d¸ch H°ng Ngñ chï là mµt cuµc hành quân tß½ng ð¯i nhö c¤p Trung Ðoàn, nhßng kªt quä lÕi r¤t l¾n: bë gçy ý ð° phong töa thüy lµ sông CØu Long cüa Cµng quân, ð°ng th¶i v¾i sñ y¬m trþ hæu hi®u cüa Häi Quân, ð¸ch ðã b¸ thi®t hÕi r¤t n£ng v¾i t±ng cµng 422 xác ð¸nh ðªm ðßþc tÕi ch². Theo cung t× cüa tù binh, vào cu¯i tháng 5/1973 khi chiªn d¸ch ch¤m dÑt, Trung Ðoàn 207 cüa Cµng quân coi nhß không còn khä nång tác chiªn, m²i Ti¬u Ðoàn cüa chúng còn lÕi không ð¥y 100 tên. Tuy thi®t hÕi v« phía QLVNCH tß½ng ð¯i nh©, nhßng th߶ng dân b¸ chªt và b¸ thß½ng khá nhi«u vì ðÕn pháo kích cüa ð¸ch quân. Chï riêng trong tu¥n l­ thÑ nhì cüa tháng 4, Cµng quân ðã pháo kích trên 100 trái höa ti­n vào H°ng Ngñ.

Vai trò quan tr÷ng cüa Giang Ðoàn 26 Xung Phong trong chiªn d¸ch H°ng Ngñ ðßþc coi nhß hoÕt ðµng tiêu bi¬u cüa các Giang Ðoàn Xung Phong thuµc Bµ Tß L®nh Häi Quân Vùng IV Sông Ngòi. Tuy h§u cÑ ðóng tÕi Long Xuyên, nhßng các giang ðînh thuµc Giang Ðoàn 26 Xung Phong ðã t×ng có m£t tÕi h¥u hªt nhæng vùng xa xôi hëo lánh nhß Ð°ng Tháp M߶i, Cái Cái, hay các ð¸a danh xa lÕ thuµc vùng U Minh Thßþng, U Minh HÕ nhß Nåm Cån, аng Cùng, Cái Ngay, Cái Nß¾c, Th¾i Bình, Khai Quang, Bi®n Nh¸, Sông Trèm Tr©m, V¸ Thanh, Höa Lñu, Gò Quao v.v... TÕi b¤t cÑ chiªn tr߶ng nào dù nguy hi¬m ðªn ðâu, các chiªn sî cüa Giang Ðoàn cûng ghi lÕi nhæng chiªn tích vë vang, dù l¡m khi phäi ð±i b¢ng máu.

Giang Ðoàn 26 Xung Phong không nhæng là mµt ð½n v¸ Häi Quân kÏ cñu, n°ng c¯t tÕi vùng ð°ng b¢ng sông CØu Long, mà còn là mµt ð½n v¸ ßu tú ðßþc các quân binh chüng bÕn cûng nhß ð°ng bào mªn phøc. Hi®n nay, có r¤t nhi«u cñu chiªn sî áo tr¡ng ðã t×ng phøc vø tÕi Giang Ðoàn 26 Xung Phong ðang lßu lÕc tÕi Hoa KÏ hay nhæng qu¯c gia khác trên thª gi¾i. Ða s¯ các bÕn này vçn th߶ng nh¡c nh· t¾i nhæng giòng sông n½i h÷ ðã t×ng anh dûng chiªn ð¤u và ð± máu trong trách vø bäo v® quê hß½ng. Ngoài ra, Long Xuyên v¾i c¥u Hoàng Di®u, công viên Nguy­n Du, tr߶ng ThoÕi Ng÷c H¥u v.v... cùng nhæng tà áo dài duyên dáng cûng là mµt ði¬m d×ng chân ðáng nh¾ trong binh nghi®p ...



(Autin, Texas - Tháng 5/2000

Tr¥n в C¦m