C½n gió lÕnh bu¯t t× tr§n bão tuyªt ð¥u Tân Thiên Niên KÖ 2000 theo cánh cØa l¾n th±i lùa vào cån phòng khi tôi m· cØa nhìn ra sân trß¾c nhà. Bên kia ð߶ng tuyªt phü tr¡ng xóa r£ng cây thông, cây s°i cành lá óng ánh dß¾i ánh m£t tr¶i mµt bu±i sáng mùa ðông. Tin khí tßþng cho biªt tuyªt ðã xu¯ng trên 14 inches tÕi ti¬u bang Virginia trong ngày hôm qua. T¤t cä sinh hoat tÕi Thü ðô Hoa Th¸nh Яn và vùng phø c§n b¸ ngßng tr®, tr߶ng h÷c ðóng cØa. Ba phi tr߶ng chính cûng ngßng hoÕt ðµng, k¬ cä nhân viên làm vi®c · các C½ quan chính phü Liên bang cûng ðßþc phép nghï hai ngày khöi ði làm vi®c vì các xa lµ còn ðông ðá.

Chï còn vài tu¥n l­ næa là ðªn Tªt Canh Thìn, mµt Tªt Nguyên Ðán thÑ 25 xa quê hß½ng. Mµt mùa xuân thÑ 40 k¬ t× ngày tôi t× giã gia ðình lên ð߶ng nh§p ngû vào Quân chüng Häi Quân và trình di®n Häi Quân Thiªu tá Vß½ng Hæu Thi«u, Chï Huy Trß·ng Trung Tâm Hu¤n Luy®n Häi Quân Nha Trang, kh·i ð¥u cuµc ð¶i binh nghi®p trên sóng nß¾c ðÕi dß½ng.

Tin th¥y m¤t làm tôi sæng s¶, ngh©n ngào không nói nên l¶i. Vì tôi luôn luôn nghî r¢ng th¥y Thi«u còn quá trë so v¾i nhæng Sî quan xu¤t thân t× tr߶ng Häi Quân Brest. Thª r°i thçn th¶ nhìn bÑc tranh cüa h÷a sî Claude Monet treo trên vách t߶ng trong cån phòng làm vi®c, tôi ð¬ tâm tß tìm v« quá khÑ, theo nét bút tuy®t v¾i cüa nhà h÷a sî l×ng danh trong bÑc tranh v¨ cänh mµt nhánh dòng sông Seine g¥n Giverny - Branch of The Seine Near Giverny. Tôi liên tß·ng ðªn chuyªn giang hành cüa hai th¥y trò, b¢ng chiªn ðïnh ði thåm viªng các ð½n v¸ cüa Giang Ðoàn ðang tu¥n ti¬u trên mµt dòng sông ð©p n±i tiªng không kém gì sông Seine cüa nß¾c Pháp. Ðó là cänh sông Hß½ng khi chiªn ðïnh chÕy ngang dß¾i c¥u BÕch H±, qua chùa Thiên Mø, lên khöi ð°i V÷ng Cänh, v« phía ði®n Hoàn Chén trong mµt ðêm r¢m, v¥ng trång tròn töa ánh sáng v¢ng v£c trên m£t nß¾c phÆng l£ng nhß gß½ng.

Ðêm hôm ðó, th¥y Thi«u ng°i bên cÕnh tôi trên cái ghª dài · boong trß¾c chiªc Ti«n Phong ðïnh, lßng tña vào pháo tháp kh¦u ðÕi bác 40 ly. V¾i gi÷ng nói nhö nh© và tiªng Huª thu¥n túy cüa mµt ng߶i sinh trß·ng tÕi ð¤t Th¥n kinh, th¥y tâm sñ v¾i tôi v« nhæng cäm nghî và nh§n xét cüa th¥y qua nhæng biªn c¯ th¶i cuµc liên quan ðªn v§n m®nh ð¤t nß¾c và lòng thß½ng yêu Häi Quân cüa th¥y. Tôi phäi c¯ g¡ng l¡ng nghe và theo dõi câu chuy®n trß¾c lu°ng không khí mát rßþi th±i mÕnh vào m£t t× thßþng giòng sông, khi tàu chÕy ngßþc hß¾ng gió. Cho ðªn bây gi¶, g¥n 27 nåm trôi qua, tôi vçn không quên nhæng l¶i chï dçn cüa ng߶i th¥y thân thß½ng trong mµt ðêm r¢m mùa hè nåm 1973 trên chiªc Monitor chï huy cüa Giang Ðoàn 32 Xung Phong.

L¥n cu¯i cùng tôi g£p th¥y vào khoäng h½n sáu nåm trß¾c khi th¥y tr· v« v¾i bi¬n, trong mµt ti®c cß¾i con cüa ng߶i bÕn thân cuä chúng tôi và cûng là thân nhân cüa th¥y Thi«u t± chÑc trong "Ballroom" rµng l¾n · Maryland. Vçn gi÷ng nói nhö nh© ð¥y âm hß·ng cüa C¯ ðô Huª, th¥y nh¡c lÕi chuyªn giang hành trên sông Hß½ng, ðªn kÖ ni®m nåm 1962, khi T±ng Th¯ng Ngô Ðình Di®m chü t÷a l­ mãn khóa cüa Ю Nh¤t Nam Dß½ng tÕi Quân tr߶ng Häi Quân Nha Trang. Th¥y cho tôi biªt ðây là vinh dñ mà Ngô T±ng Th¯ng ðã ßu ái dành cho Häi Quân nói chung và cho th¥y nói riêng vì là l¥n chü t÷a l­ t¯t nghi®p Häi Quân ðµc nh¤t trong su¯t th¶i gian Ng߶i giæ chÑc vø Nguyên Thü n«n Ю nh¤t C÷ng Hòa Vi®t Nam. M£c dù th¥y không nói nhi«u v« sñ chiªu c¯ ð£c bi®t cüa T±ng Th¯ng Di®m v¾i Häi Quân này, nhßng tôi cûng ðã nh§n hi¬u qua các biªn c¯ xäy ra sau cuµc Cách mÕng tháng 11 nåm 1963. V¸ Tß L®nh Häi Quân ðß½ng nhi®m là HQ ÐÕi tá H° T¤n Quy«n b¸ mµt Sî quan c¤p Tá thân tín b¡n chªt trên ð߶ng ði dñ bu±i ti®c mà ông này nói là ðã t± chÑc m×ng sinh nh§t cüa ÐÕi Tá Quy«n. V« ph¥n th¥y Thi«u, cuµc ð¶i häi nghi®p cüa ông cûng b¸ "ðì" vì lòng ßu ái này. Su¯t g¥n 12 nåm, mµt nåm sau ngày tôi hãnh di®n nh§n thanh kiªm Danh dñ trao t× v¸ T±ng Th¯ng ð¥u tiên cüa nß¾c Vi®t Nam C÷ng Hòa, th¥y Thi«u h¥u nhß chï giæ nhæng chÑc vø không liên quan ðªn v§n mÕng Häi Quân, t× vi®c bi®t phái cho Lñc Lßþng Tu¥n Giang cüa иa Phß½ng Quân ðªn Chï Huy Trß·ng Cån cÑ Y­m Trþ Tiªp V§n mà thôi. Trong bu±i ti®c cß¾i chúng tôi tiªp tøc tâm sñ nho nhö v¾i nhau, chï thïnh thoäng ng×ng lÕi khi ng߶i xß¾ng ngôn viên gi¾i thi®u ca sî Công Thành bên cÕnh Lyn, ng߶i vþ ngoÕi qu¯c khä ái, duyên dáng trong chiªc áo dài Vi®t Nam, ðªn hát giúp vui Tân Lang và Tân Giai Nhân ðêm ðó.

Thª r°i tôi nh§n ðßþc tin t× mµt Sî quan Häi Quân, chü nhi®m Nguy®t san Ðoàn Kªt tÕi Austin, Texas thông báo th¥y Thi«u v×a chia tay m÷i ng߶i ð¬ có l¨ s¨ tiªp tøc n¯i tiªp chuyªn häi hành chßa tr÷n v©n · mµt vùng bi¬n lÕ nào ðó. Tôi vµi vàng g÷i ði®n thoÕi cho anh bÕn, cñu giáo sß Pháp vån lúc còn · Vi®t Nam, thân nhân cüa th¥y Thi«u. Qua cuµc nói chuy®n, anh bÕn có cho tôi biªt, mµt th¶i gian sau ðó trong chu²i ngày còn lÕi cüa cuµc ð¶i, th¥y ðã gØi ti«n v« quê nµi tÕi Huª, giúp ðÞ t¤t cä bà con trong làng dñng lÕi mµ bia t± tiên cüa h÷. Và khi biªt mình s¡p t× giã cuµc ð¶i, th¥y Thi«u mu¯n ra bãi bi¬n nhìn sóng nß¾c nhß ð¬ nh¾ lÕi nhæng gì ðã m¤t. Vì thª m²i bu±i chi«u s¡p t¡t n¡ng, ng߶i con gái lái xe, chÞ th¥y ra b¶ bi¬n mi«n nam California, n½i th¥y cß ngø, ð¬ th¥y ng°i l£ng ng¡m cänh m£t tr¶i t× t× khu¤t dß¾i chân tr¶i tây trên bi¬n nß¾c ðang ð±i màu. Th¥y nhìn v« hß¾ng ð¤t M© thân yêu, v« vùng bi¬n Ðông ð¥y sóng gió, n½i mang nhi«u kÖ ni®m cüa "Ng߶i Thüy Thü Già".

Kính thßa th¥y, m£c dù th¥y ðã hoàn t¤t chuyªn häi trình tÕm bþ v×a qua, tôi vçn tin tß·ng r¢ng th¥y còn ðang tiªp tøc häi hành tÕi mµt phß½ng tr¶i · mµt thª gi¾i nào ðó v¾i phong thái cüa ng߶i lính bi¬n nhân t×, nhi«u triªt lý uyên thâm v« cuµc ð¶i, ðßþc nhi«u thüy thü t§p sñ nhß tôi kính mªn. Th¥y còn s¯ng mãi trong lòng ng߶i ái mµ, theo l¶i Th¯ng Tß¾ng MacArthur ðã nói khi kªt thúc bài di­n vån t× giã ð¶i binh nghi®p cüa mình tÕi Tr߶ng Võ B¸ Hoa KÏ West Point: