Tr· lÕi các cuµc "ðøng ðµ" ngoài kh½i v¸nh B¡c Vi®t, chúng ta còn nh¾, theo báo cáo cüa Häi Quân Hoa KÏ, các ngß lôi ðînh CSBV l¥n ð¥u tiên t¤n công KTH Maddox ngoài kh½i Thanh Hóa vào ngày 2/8/64. Sau ðó, vào ngày 4 tháng 8, hai chiªn hÕm Maddox và Turner Joy lÕi b¸ t¤n công xa h½n v« phía Nam, ngoài kh½i thành ph¯ Vinh. Các cuµc t¤n công này cûng trùng hþp v¾i nhæng cuµc hành quân bi®t häi mang bí danh OPLAN 34-A cüa Häi Quân VNCH vào các häi ðäo và vùng duyên häi B¡c Vi®t. V§y hoÕt ðµng cüa chiªn hÕm Hoa KÏ có liên quan t¾i các cuµc hành quân bi®t häi không?

Bµ Trß·ng Qu¯c Phòng Hoa KÏ McNamara t×ng tuyên b¯:"Các chiªn hÕm Hoa KÏ không h« dính lÑu gì ðªn các cuµc hành quân bi®t häi cûng nhß hoÕt ðµng m§t cüa Häi Quân VNCH". Ðây chï là mµt xäo thu§t chính tr¸ nªu không mu¯n g÷i là "nói d¯i". Th§t ra OPLAN 34-A là con ðë cüa CIA và Bµ Qu¯c Phòng Hoa KÏ nên ch¡c ch¡n McNamara không nhæng biªt rõ mà còn là mµt trong nhæng nhân v§t quyªt ð¸nh. Tuy thüy thü ðoàn ðßþc tuy¬n lña t× Häi Quân Vi®t Nam nhßng các chiªn ðînh PTF thuµc Lñc Lßþng Häi Tu¥n ð«u do Hoa KÏ cung c¤p và h® th¯ng y¬m trþ, tiªp v§n cûng do Hoa KÏ ðäm trách. V« phß½ng di®n hành quân, m²i chuyªn công tác vßþt vî tuyªn 17 ð«u hoàn toàn do thüy thü ðoàn Vi®t Nam ðäm trách, không h« có nhân viên Hoa KÏ ði theo. Vi®c hoÕt ðµng ph¯i hþp v¾i các chiªn hÕm Hoa KÏ ngoài kh½i v¸nh B¡c Vi®t tuy không trñc tiªp nhßng ðôi bên ð«u biªt các hoÕt ðµng cüa nhau ð¬ tránh ngµ nh§n và h² tß½ng y¬m trþ khi c¥n. Tác giä ðã phøc vø trên các PTF trong th¾i gian 5 nåm nên biªt r¤t rõ ði«u này.

Theo kª hoÕch OPLAN 34-A ðßþc soÕn thäo t× nåm 1964 Lñc Lßþng Häi Tu¥n ðßþc thành l§p tÕi Ðà NÇng ð¬ ðäm nhi®m nhæng công tác bi®t häi trong vùng v¸nh B¡c Vi®t. Các chiªn ðînh và chiªn cø ð«u do Hoa KÏ cung c¤p nhßng thüy thü ðoàn hoàn toàn là Vi®t Nam ðßþc tuy¬n lña trong s¯ nhæng nhân viên ßu tú thuµc Häi Quân VNCH v¾i tß cách tình nguy®n và phäi ký giao kèo m±i sáu tháng. Các chiªn ðînh thuµc LLHT ð«u là nhæng loÕi ð£c bi®t nhß PTF ðóng tÕi Na Uy có v§n t¯c t¯i ða trên 50 knots hay Swift v¾i v§n t¯c ch×ng 30 knots. LLHT th߶ng xâm nh§p häi ph§n mi«n B¡c vào ban ðêm ð¬ thä các toán Bi®t Häi xâm nh§p, phá hoÕi, b¡n phá các c½ s· phòng thü duyên häi, b¡t cóc các công an duyên phòng, thä truy«n ð½n ho£c tiªp xúc v¾i dân chúng ð¬ thu th§p tin tÑc tình bào. Chúng tôi s¨ có bài viªt riêng v« Lñc Lßþng Häi Tu¥n và các toán Bi®t Häi khi hoàn cänh cho phép.

Nhß trên ðã nói, các hoÕt ðµng cüa LLHT ð«u n¢m trong kª hoÕch OPLAN 34-A cüa Hoa KÏ nên dî nhiên các chiªn ðînh Bi®t Häi ph¯i hþp ch£t ch¨ v¾i các chiªn hÕm Hoa KÏ có m£t trong vùng. Nhi«u cuµc thñc t§p v§n chuy¬n ban ðêm th߶ng ðßþc t± chÑc ð¬ làm quen và nh§n dÕng. Trong nhi«u chuyªn công tác, các chiªn ðînh LLHT ðóng vai chim m°i, giä bµ tiªn g¥n vào b¶ bi¬n B¡c Vi®t khiªn các giàn radar và häi pháo phòng duyên ð¸ch b¡t buµc phäi lµ di®n ð¬ phi c½ Hoa KÏ oanh kích. Cûng có lúc các chiªn ðînh LLHT chÕy th§t ch§m trß¾c các cån cÑ häi quân B¡c Vi®t ð¬ dø các ti¬u ðînh CS r¶i n½i ¦n núp ðu±i theo. Lúc ðó, các chiªn ðînh cüa ta tång t¯c ðµ giæ mµt khoäng cách an toàn ngoài t¥m häi pháo ð¸ch. Khi các ti¬u ðînh CS b¸ dø xa ra ngoài kh½i, ngoài t¥m hoÕt ðµng cüa nhæng ± súng phòng không, các phi c½ Häi Quân Hoa KÏ phøc sÇn trên mây s¨ b¤t th¥n nhào xu¯ng làm th¸t các con m°i.

Nhßng ngoÕi tr× trong các cuµc hành quân ph¯i hþp ð£c bi®t, các chiªn ðînh LLHT th߶ng hoÕt ðµng bi®t l§p, không trñc tiªp liên quan v¾i các chiªn hÕm Hoa KÏ. Tuy nhiên, vì cùng hoÕt ðµng trong vùng V¸nh B¡c Vi®t, ðôi bên ð«u có th¬ nh§n dÕng nhau b¢ng radar häi thám và liên lÕc âm thoÕi ð¬ y¬m trþ nhau khi c¥n. Thí dø nhß ðôi khi LLHT ðäm nhi®m thêm công tác tìm kiªm phi công Hoa KÏ b¸ b¡n r½i hay m¤t tích ngoài bi¬n, trong khi các chiªn hÕm Hoa KÏ trþ giúp các PTF hay Swift b¸ höng máy hay b¸ hß hÕi.

Vì nhæng liên h® trñc tiªp hay gián tiªp nêu trên, sñ có m£t cüa KTH Maddox ngoài kh½i Thanh Hóa vào ngày 2 tháng 8 nåm 1964 không phäi là mµt sñ trùng hþp ngçu nhiên nhß Hoa KÏ ðã công b¯. Trß¾c ðó 2 ngày, vào rÕng sáng 31 tháng 7, các chiªn ðînh cüa LLHT ðã b¡n phá häi ðäo Hòn Mê chï cách b¶ bi¬n Thanh Hóa ch×ng 30 häi lý v« phía Ðông Nam. Sau khi b¸ t¤n công, ðß½ng nhiên CSBV phäi gia tång phòng thü b¢ng cách phái các ti¬u ðînh tu¥n ti­u vùng ven bi¬n và các häi ðäo. Các công ði®n ði«u ðµng ti¬u ðînh phòng quyên cüa ð¸ch do toán ki¬m thính trên chiªn hÕm Maddox b¡t ðßþc chÑng tö ði«u này. Ъn chi«u ngày 2 tháng 8, khi KTH Maddox b¸ các ti¬u ðînh CS t¤n công g¥n b¶ bi¬n Thanh Hóa, ði«u này cûng d­ hi¬u vì lñc lßþng duyên phòng l¥m tß·ng chiªn hÕm này là mµt thành ph¥n cüa lñc lßþng t¤n công cùng v¾i LLHT ðã b¡n phá Hòn Mê m¤y ðêm v« trß¾c.

Cuµc t¤n công này thñc sñ ðã xäy ra b¸ ðôi bên tham chiªn giæa ban ngày và chiªn hÕm Maddox b¸ trúng mµt viên ðÕn dß¾i chân ðài ki¬m xÕ . H½n næa, các phi c½ t× mçu hÕm Ticonderoga t¾i trþ chiªn cûng ðã tìm th¤y møc tiêu và dùng höa ti­n Zuni cùng v¾i ðÕi bác 20 ly b¡n hß hÕi nhi«u ti¬u ðînh CS. M¾i ðây nh¤t, chính CSBV cûng xác nh§n chúng ðã t¤n công. Tuy nhiên, chúng ta có th¬ th¤y phía CSBV cûng ðã l¥m lçn vì h÷ tß·ng møc tiêu chï là nhæng chiªn ðînh cüa LLHT v¾i höa lñc tß½ng ðß½ng.

Vào nåm 1964, h® th¯ng radar phòng duyên cüa B¡c Vi®t hãy còn thô s½ và không ðü v¸ trí ð¬ có th¬ theo dõi bao trùm vùng duyên häi. Ða s¯ các phát hi®n ð«u do sñ quan sát b¢ng m¡t th߶ng. B¢ng c¾ là lúc ðó, các chiªn ðînh LLHT hoÕt ðµng ban ðêm nhß vào ch² không ng߶i, chï khi nào vào sát b¶ b¡n phá hay hoÕt ðµng giæa ban ngày m¾i b¸ phát hi®n. Vì v§y, nªu biªt ch¡c møc tiêu là mµt Khu Trøc HÕm Hoa KÏ v¾i phi c½ y¬m trþ, ch¡c ch¡n m¤y ti¬u ðînh l²i th¶i thuµc loÕi phª thäi cüa B¡c Vi®t ðã không giám m· cuµc t¤n công, nh¤t là giæa thanh thiên bÕch nh§t, không có häi pháo phòng duyên và phi c½ y¬m trþ. Khi ðã ra t¾i bi¬n, chÕm trán v¾i ð¯i thü có höa lñc mÕnh h½n thì chuy®n ðã r°i, không th¬ bö chÕy. Tuy các ti¬u ðînh CS có lþi thª h½n v« t¯c ðµ, nhßng t¥m häi pháo l¾n nh¤t 37 ly (trên ti¬u ðînh loÕi Swatow) và 14.5 ly cüa h÷ chï b¢ng 1 ph¥n 5 so v¾i t¥m ðÕi bác 127 ly trên chiªn hÕm Maddox. H½n næa, giàn radar cüa chiªn hÕm Hoa KÏ cûng nhìn ðßþc xa h½n r¤t nhi«u nên trß¾c khi các ti¬u ðînh CS vào ðßþc t¥m phóng ngß lôi ho£c ðÕi bác 37 ly, chúng ðã b¸ 6 kh¦u häi pháo có radar ði«u khi¬n trên chiªn hÕm Maddox b¡n hß hÕi t× lâu r°i. Ngoài ra, phía Hoa KÏ còn có phi c½ y¬m trþ, ph¥n b¤t lþi lÕi càng nghiêng v« phía CSBV. H½n næa, chiªn thu§t cüa các t¥u phóng ngß lôi th߶ng dùng là "b¤t ng¶ ðánh trµm" nên chï có lþi thª khi phøc kích và t¤n công vào ban ðêm. Thông th߶ng, các nhß lôi ðînh ¦n tr¯n g¥n các ðäo nhö khiªn radar cüa chiªn hÕm không dò th¤y. Khi con m°i t¾i g¥n, các ti¬u ðînh m· hªt t¯c ðµ lao thÆng vào møc tiêu và phóng ngß lôi t× nhi«u hß¾ng r°i bö chÕy. Chúng ta có th¬ ðoan quyªt r¢ng, nªu c¥n phäi ðøng ðµ v¾i chiªn hÕm Hoa KÏ, ch¡c ch¡n các ti¬u ðînh CS s¨ t¤n công vào ban ðêm thay vì lúc ban ngày.

6. Tr§n ðánh ma